Hoed af, hand naar het hart; Lviv herdenkt dagelijks omgekomen militairen

In dit artikel:

In Oekraïne verschillen de manieren van herdenken per stad: in Lviv legt het dagelijkse leven letterlijk stil tijdens de minuut van stilte voor gesneuvelde militairen — trams, minibusjes, auto’s en marktkramen stoppen, mensen nemen hun hoed af of leggen de hand op het hart. In Kyiv overheerst daarentegen een haastige stadslogica; herdenken vindt meestal privé plaats, thuis na het werk, omdat het openbaar leven doorgaat en tijd geld is.

Tegen die dagelijkse voortgang keert een groep jonge activisten zich. Iedere ochtend iets voor negen verzamelen zij zich op de Chresjtsjatyk, het centrale kruispunt van het Majdanplein. Zodra de klok negen slaat betreden ze het kruispunt met borden en vragen ze het verkeer en voorbijgangers een moment van collectieve stilstand om de omgekomen strijders te eren. Initiatiefnemer Oksana, begin dertig, zegt dat “de samenleving een collectief, niet een verzameling individuen” is; andere deelnemers, zoals Liza, dragen borden met korte oproepen als “Stop. Geef eer.” Beide noemen persoonlijke verliezen: vrienden en kennissen die aan het front zijn gevallen, niet slechts cijfers maar mensen die herinnerd moeten worden.

De actie heeft effect: zelfs op groen licht stoppen auto’s en stappen mensen uit om naast hun voertuig een ogenblik stil te staan. De protesten willen de herinneringscultuur in Kyiv veranderen door publieke eerbetonen terug te brengen in de dagelijkse routine en zo de gedode militairen zichtbaar te maken voor de hele samenleving.