Hoe zeewierchips en een Amerikaanse top-acteur windparken op zee aan een beter imago moeten helpen
In dit artikel:
Tijdens Sail gebruikte energiebedrijf Vattenfall de evenementvloer op het NDSM-terrein dit jaar voor een grootschalig imagooffensief rondom windenergie: met een video waarin Samuel L. Jackson spreekt en een tiny house gemaakt van een oude turbinekop wil het bedrijf laten zien dat offshore-wind niet alleen nodig is voor de energietransitie, maar ook economische en natuurvriendelijke kansen kan bieden. Het charmeoffensief komt te midden van groeiende tegenstand: vissersactiegroepen hekelen molens op zee en publieke figuren organiseren demonstratieve tegenacties.
De Noordzee wordt steeds meer een schaars goed waar verschillende belangen elkaar raken. Behalve windenergie ontstaan experimenten met zeewierkweek, drijvende zonneparken en ‘passieve’ visserijmethoden zoals vallen en lijnen om kreeft en andere soorten tussen turbines te vangen. Die meervoudige benutting moet ruimteconflicten oplossen en nieuwe inkomstenbronnen aanboren, maar er is veel onzeker: hoeveel oppervlakte gaat naar welke activiteiten, wat zijn de ecologische gevolgen, en wie plukt uiteindelijk de baten — kleinschalige vissers of grote industriële spelers?
Een rondvaart over het Noordzeekanaal illustreert die spanningen concreet. Grote offshorebedrijven zoals het Belgische DEME bouwen kunstmatige eilanden en zien kosten en investeringen snel oplopen — het projectbudget steeg volgens de berichtgeving van 2,2 naar 7,5 miljard euro, terwijl het bedrijf tegelijk omzet en winst vergrootte en recent een Noorse concurrent overnam voor 900 miljoen euro. Tegelijkertijd blijft zandwinning uit de Noordzee economisch aantrekkelijk, maar wordt die activiteit steeds lastiger door technische beperkingen en duizenden niet-ontplofte explosieven uit oorlogstijd; opruiming kan ecologische risico’s met zich meebrengen, bijvoorbeeld voor bruinvissen.
Op de kade liggen kleine viskotters tussen jachten en sleepboten, een beeld dat de verschuiving in de sector symboliseert: de Nederlandse kleinschalige visserij is grotendeels verdwenen en de vraag is of zij in de toekomst weer ruimte krijgt tussen windparken, of dat de zee verder geprivatiseerd wordt en winsten terechtkomen bij enkele grote ondernemingen. Of slogans als Sail’s ‘United by Waves’ ooit realiteit worden, is nog open.
Follow the Money’s Noordzee-team volgt deze ontwikkelingen nauwgezet en belicht de puzzel rond benutting, natuurimpact en verdeling van winst en risico’s op de Noordzee. De kernvraag blijft wie de feitelijke winnaars en verliezers zullen zijn in de veranderende maritieme economie.