Hoe willen politieke partijen files op het stroomnet te lijf gaan?
In dit artikel:
Politieke partijen in Nederland delen uiteenlopende recepten om de groeiende netcongestie — het overbelasten van het elektriciteitsnet door steeds meer zonnepanelen, laadpalen, warmtepompen en industrie — te bestrijden. Uit recent verschenen (concept)verkiezingsprogramma’s tekenen zich drie hoofdrichtingen af: efficiënter gebruik van het bestaande net, het versneld en grootschalig verzwaren van de infrastructuur, en discussies over wie de kosten draagt.
Efficiënter gebruik
Veel partijen willen de vraag naar stroom slim verschuiven naar minder drukke uren. GroenLinks-PvdA, NSC, ChristenUnie en SGP pleiten voor piek- en daltarieven om huishoudens en bedrijven uit de ochtend- en avondspits te houden. Het CDA wil flexibele contracten voor ondernemingen; de VVD wil ondernemers helpen drukke momenten te mijden en onderzoekt regionale, “onorthodoxe” oplossingen in Flevoland, Gelderland en Utrecht. Energiehubs — gezamenlijke opwek, opslag en afname op bedrijventerreinen of in wijken — krijgen steun van CDA, VVD, SGP, Volt en anderen als middel om lokaal netgebruik te optimaliseren. Grootschalige batterijsystemen zien veel partijen als nuttig; SGP pleit voor vrijstelling van dubbele energiebelasting voor batterijen, ChristenUnie vraagt aandacht voor veiligheid en levensduur van thuisbatterijen.
Netverzwaring en procedures
Er is brede roep om sneller en eenvoudiger vergunningstrajecten voor cruciale infrastructuur: PvdA/GroenLinks wil een Energieversnellingswet, het CDA wil beroepsprocedures versimpelen, en de VVD wil grondgebruik voor netuitbreiding afdwingen. NSC en ChristenUnie vinden dat de nationale overheid meer regie moet nemen; SGP wil zelfs sommige plaatsingsprocedures vrijstellen van stikstofregels. De SP pleit voor flinke publieke investeringen en duidelijke regie richting netbeheerders.
Kernenergie als alternatief
Een groep partijen — BBB, SGP, VVD, CDA, NSC en JA21 — ziet in kleine kernreactoren (SMR’s) een manier om leveringszekerheid te verbeteren en druk op het net te verlagen. JA21 stelt dat kernenergie netcongestie relatief minder problematisch maakt.
Wie betaalt de rekening?
Over de financiering verschillen de voorstellen. PvdA/GroenLinks, CDA, VVD, ChristenUnie en SGP willen de kosten spreiden over langere periodes of generaties om huishoudens en bedrijven te ontzien; ChristenUnie noemt concreet eenmalige steun van 10 miljard euro voor netbeheerders. NSC wil opbrengsten uit de verkoop van het Duitse TenneT-deel hiervoor inzetten en pleit ervoor dat landen die netten gebruiken meebetalen. Sommige partijen, zoals BBB en JA21, benoemen niet expliciet wie de investeringen moet dragen.
Slot
Het overzicht is niet volledig (D66 publiceert later), maar toont dat partijen variëren van vraagsturing en opslagoplossingen tot versnelde netuitbreiding en zelfs een terugkeer naar conventionele energiebronnen — elk met eigen ideeën over snelheid, kosten en bestuurlijke regie.