Hoe massabetogingen politieke impact kunnen hebben: "Protest moet verrassen"
In dit artikel:
Vandaag vindt in Brussel opnieuw een massabetoging plaats tegen de oorlog in Gaza; de organisatoren willen, net als bij de juni-actie, een “rode lijn” trekken tegen genocidale praktijken en straffeloosheid. De vorige demonstratie telde tussen de 75.000 en 110.000 deelnemers en was de grootste manifestatie sinds de klimaatmars van 2019.
Politicoloog Ruud Wouters (Tilburg University) stelt dat zulke betogingen wél invloed kunnen hebben, zeker wanneer ze onverwacht komen of een breed, divers publiek vertegenwoordigen. Als voorbeeld wijst hij op de recente afspraak tussen de Vlaamse en federale regering over sancties tegen Israël en een voorwaardelijke erkenning van Palestina; volgens Wouters hebben de massaprotesten daaraan bijgedragen doordat ze interne breuklijnen binnen de regering zichtbaar maakten en partijen dwongen positie te kiezen.
Wouters benadrukt dat demonstraties vaak het zichtbare deel zijn van een grotere, zwijgende steun in de samenleving. Politici proberen in te schatten hoe groot die onderstroom is; onverwachte of zeer brede mobilisaties versterken het signaal dat er diepere onvrede bestaat. Online activisme (hashtags, petities) mobiliseert wel, maar krijgt volgens hem pas echt gewicht wanneer mensen fysiek de straat opgaan — voorbeelden zijn #MeToo en Black Lives Matter.
Meer radicale tactieken (zoals vastlijmen of kunstbeschadiging) trekken veel aandacht en polariseren, maar kunnen indirect legitimerend werken voor gematigdere groepen of sympathie opwekken als de overheid te hard reageert. Tegelijk staat het recht op protest internationaal onder druk — ook in België werden voorstellen gedaan om betogers of relschoppers beperkingen op te leggen, iets wat Wouters waarschuwt als potentieel gevaarlijk precedent voor vrije meningsuiting.
Historisch gezien hebben sommige betogingen wél structurele veranderingen meegebracht; Wouters noemt de Witte Mars van 1996 als voorbeeld die heeft bijgedragen aan hervormingen. Voor de huidige Gaza-acties betekent dat: directe beleidsveranderingen zijn niet gegarandeerd, maar de demonstratie levert druk op beleidsmakers en versterkt solidariteit en energie voor verdere mobilisatie.