Hoe kan een gemeente haar kerkenraad kwijtraken, en wat gebeurt er daarna?
In dit artikel:
De volledige kerkenraad van de gereformeerde gemeente in Tricht (Geldermalsen) heeft zijn ambt neergelegd, zo maakte de classis Utrecht van de GG vrijdagavond bekend. Het ging om negentien ambtsdragers; het besluit werd zondag in de gemeente bekendgemaakt nadat de classis het vrijdag op een gemeenteavond had medegedeeld. Dat maakte duidelijkheid na dagen van speculatie over of de raad vrijwillig was afgetreden of door de classis was afgezet.
Achtergrond en verloop
De spanningen in de gemeente liepen al maanden, publiek zichtbaar sinds maart toen de viering van het Heilig Avondmaal niet doorging. Op 21 november gaf de door de classis aangestelde interim-voorzitter, ds. W. Silfhout uit Veenendaal, zijn opdracht terug, wat veel gemeenteleden als een signaal van onhoudbaarheid ervaarden. De classis zegt dat de raad na een langdurige periode van onrust zelf besloot terug te treden. De precieze inhoud van het conflict – richtingverschillen, botsende karakters of andere oorzaken – wordt door classis, kerkenraad en begeleiders vertrouwelijk gehouden om verdere polarisatie te vermijden.
Reacties en maatschappelijke neveneffecten
In de nasleep ontstond online veel discussie: er verscheen tijdelijk een nepsite die een toelichting gaf vanuit een richting-kritische invalshoek, en sommige gemeenteleden startten een petitie voor een respectvollere omgang. De classis betreurt dat media en fora speculaties verspreiden die volgens haar niet altijd feitelijk of representatief zijn.
Kerkrechtelijke kaders
Volgens kerkorderegels kan een classis een kerkenraad niet zomaar afzetten; dat vereist uitzonderlijke omstandigheden en zorgvuldig procedureel overleg. Deskundigen wijzen erop dat censuur of afzetting doorgaans via de kerkenraad zelf en naburige raden moet lopen, tenzij sprake is van grove openbare zonden of aanhoudend wanbestuur en alle andere wegen zijn uitgeput. Wel kan de classis adviseren tot aftreden en kan zij – of een door haar ingestelde commissie – tijdelijk bestuurlijke taken overnemen.
Praktische opvolging
Formeel neemt de classis via deputaten ex artikel 39 tijdelijk de kerkenraadtaken waar. In dit specifieke geval is aan de afgetreden broeders gevraagd lopende zaken in afgeslankte vorm te blijven afhandelen, bijvoorbeeld catechese en pastoraat. Kerkordelijk moet deze situatie zo kort mogelijk duren; complicaties zoals mogelijke beroepen tegen besluiten van een interim-bestuur kunnen tot appelprocedures leiden. Daarom zal de classis zo snel mogelijk verkiezingen en de vorming van een nieuwe kerkenraad voorbereiden, maar pas wanneer er voldoende vertrouwen en rust in de gemeente lijkt te zijn hersteld. Over de concrete timing en vorm van die opvolging zal de classis later beslissen.
Vergelijkbare gevallen uit het recente verleden (Opheusden 2018, Oud-Vossemeer 2015) tonen dat zulke crises bij kleinere gemeenten relatief snel kunnen escaleren wanneer meerdere ambtsdragers tegelijk wegvallen of interne breuklijnen oplopen. Voor de Trichtse gemeente blijft de prioriteit herstel van vertrouwen, verzoening en stabiliteit.