Hoe het vuurwerkverbod volgend jaar te handhaven? Gemeenten hebben nog geen idee
In dit artikel:
Gemeenten hebben nog geen uitgewerkt beleid voor de handhaving van het landelijke vuurwerkverbod; de uitvoering moet grotendeels nog worden vormgegeven. Volgens Ruud Koerts (VNG) zal elke gemeente volgend jaar waarschijnlijk op eigen wijze handhaven, maar concrete handhavingsstrategieën of extra inzet zijn nog niet algemeen bekend. Veiligheidsadviseur Jesse de Jong stelt dat gemeenten nog moeten bepalen hoe zij het verbod gaan uitvoeren en communiceren richting inwoners.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) zegt wel dat er in samenwerking met gemeenten, politie en het OM een handhavingsplan is opgesteld; dat plan wordt binnenkort met de Tweede Kamer gedeeld. Tot nu toe is handhaving vooral gericht op illegaal en zwaar vuurwerk: politie en gemeenten concentreren middelen op hotspots en bekende verkooppunten, waardoor de pakkans voor individueel bezit van illegaal vuurwerk beperkt blijft.
Deskundigen achten het reëel dat een deel van de gebruikers uitwijkt naar de grens om vuurwerk te kopen. De Jong en Ronald van Steden (VU) benadrukken dat de pakkans aan de grens klein is en dat handhaving rond de jaarwisseling extra lastig is. JenV erkent dat zwaar vuurwerk na het verbod in Nederland alleen nog via de illegale markt verkrijgbaar zal zijn en waarschuwt voor het risico van buitenlandse aankopen. Onderzoek van Veiligheid NL wijst uit dat ongeveer 9% van de vuurwerkafstekers van plan is volgend jaar illegaal vuurwerk te kopen — hetzelfde aandeel als nu.
Er zijn ook zorgen over handhavingscapaciteit en veiligheid van hulpverleners. Van Steden vreest dat het verbod extra agressie kan oproepen richting politie en hulpdiensten. De Nederlandse Politiebond (NPB) ziet de komende jaarwisseling met zorg tegemoet: omdat dit jaar nog legaal vuurwerk toegestaan is, verwacht men veel vraag en moeilijkere handhaving. Als voorbereiding krijgen politie-eenheden extra materiaal zoals betere gehoorbescherming, pepperspray en waterwerpers.
Adviseurs raden gemeenten aan inwoners alternatieven te bieden — centrale vuurwerkshows of andere vieringen — om draagvlak te vergroten en de jaarwisseling veiliger te maken. JenV verwacht dat een totaalverbod op termijn meer eenduidigheid en rust kan brengen, wat gerichtere opsporing mogelijk maakt. Veiligheid NL stelt dat een verbod niet alles oplost, maar het meest effectief is om het grootste deel van de vuurwerkletsels te voorkomen; het aantal verwondingen daalde tijdens de coronajaarwisseling 2020–2021 toen ook in buurlanden vuurwerk verboden was. Volgens experts zou een Europees verbod op productie en handel de beste lange termijnoplossing zijn.