Hoe gevaarlijk is listeria? En hoe herken je een besmetting?
In dit artikel:
Meerdere grote supermarktketens hebben recent kaas- en visproducten uit de rekken gehaald omdat ze mogelijk besmet zijn met de listeriabacterie Listeria monocytogenes, een veelvoorkomend micro-organisme in lucht, water en bodem dat vooral via voedsel mensen kan besmetten. De soort die nu in België en Frankrijk is vastgesteld veroorzaakt listeriose, een relatief zeldzame maar soms ernstige voedselinfectie die niet van mens op mens overgaat.
Symptomen variëren van misselijkheid, braken, hoofdpijn en diarree tot ernstiger infecties zoals hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging, die levensbedreigend kunnen zijn. Risicogroepen — jonge kinderen, zwangere vrouwen, ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem — lopen het grootste gevaar. In Frankrijk zijn bij de recente uitbraak al twee doden en tientallen zieken gemeld; in België is tot nu één besmetting vastgesteld. Vorig jaar waren er in België 27 gevallen, waarvan 26 ziekenhuisopnames en zes dodelijke slachtoffers.
Listeria kan in veel verschillende voedingsmiddelen voorkomen: naast kaas en vis is de bacterie in het verleden aangetroffen in charcuterie, (on)gepasteuriseerde melk, rauw en gebakken gevogelte, rauw vlees, roomijs, rauw fruit en groenten. Hoewel hoge temperaturen (boven ongeveer 73 °C) de bacterie doden — en pasteurisatie of goed koken doorgaans effectief zijn — kan besmetting ook plaatsvinden na het bereiden en vóór verpakken. Daarom hanteren voedingsfabrieken strikte hygiëneprocedures om risico’s te beperken.
Praktische adviezen voor consumenten, zeker voor wie tot een risicogroep behoort: vermijd rauw vlees en rauwe vis, kies voor alternatieven van mayonaise-salades of maak ze zelf, ontdooi diepvriesproducten niet in de koelkast maar verwarm ze direct (bijvoorbeeld in de magnetron) volgens de richtlijnen, bewaar gekoelde producten onder 4 °C en stop boodschappen met koelproducten snel terug in de koelkast. Reinig snijplanken en aanrecht met ethanolhoudende middelen, spoel groenten en was goed je handen. Wie een teruggeroepen product heeft gegeten en klachten ontwikkelt, wordt aangeraden contact op te nemen met de huisarts en te melden welk product het betrof.