Hoe garandeer je een veilige koers, als demonstraties niet te stoppen zijn?
In dit artikel:
Pro-Palestijnse demonstraties hebben de organisatie van de Vuelta in een acute veiligheidscrisis gebracht. Al meerdere keren deze week konden renners niet veilig over het parcours van circa 180 kilometer rijden; in Bilbao was de slotfase zo verstoord dat een finish niet meer mogelijk was en op woensdag werd een etappe voortijdig beëindigd. Demonstranten begonnen aanvankelijk gericht actie te voeren tegen ploeg Israel Premier Tech (IPT), gelieerd aan de Israëlische miljardair Sylvan Adams, maar hun protesten zijn sindsdien uitgegroeid tot een breder, goed zichtbaar platform voor de Palestijnse zaak.
De acties zijn effectief: betogers kunnen dicht bij het peloton komen en de wedstrijd verstoren — soms letterlijk door op de weg te springen, waardoor twee renners ten val kwamen. Dat veroorzaakt grote bezorgdheid bij organisatoren. Vakmensen uit Nederland, zoals Leo van Vliet (Amstel Gold Race) en Thijs Rondhuis (veel Nederlandse koersen), zeggen dat je demonstraties langs een 180 kilometer lang open parcours praktisch niet kunt voorkomen. Het is volgens hen een oncontroleerbare omgeving waarbij de vrijheid om te protesteren bots met de veiligheid van de renners.
De verantwoordelijkheid voor de veiligheid ligt in eerste instantie bij ASO, de organisator van de Vuelta, maar zij zijn gebonden aan regels: alleen de internationale wielerunie UCI kan een team uitsluiten, niet de organisatie zelf. Als directe tegenmaatregel plaatst de ASO extra beveiliging bij cruciale punten, zoals dubbele hekken bij de finish. IPT-rijders hebben hun shirts aangepast door de naam 'Israel' weg te laten; zij weigeren uit de race te stappen omdat dat volgens hen een gevaarlijk precedent zou scheppen.
Ook lokale overheden raken betrokken. In Spanje worden arrestaties verricht — twaalf demonstranten zijn aangehouden — en voor de tijdrit in Valladolid worden honderden extra agenten ingezet, deels in burger, om het 27,5 km lange parcours te beveiligen. Andere voorgestelde maatregelen zijn live monitoring van het publiek met voertuigen die het parcours inspecteren of het in overleg faciliteren van gecontroleerde protesten, zoals ooit gebeurde bij boerenacties in Nederland. Dat laatste lijkt in de Vuelta lastig nu de verhoudingen verhard zijn, mede na scherpe uitspraken van IPT-eigenaar Adams en steunbetuigingen vanuit Israëlisch politiek leiderschap.
Organisatoren en experts verwachten niet dat het conflict deze week nog opgelost wordt, maar achten de kans op een grote calamiteit klein — al blijft de situatie zorgelijk zolang demonstranten bereid zijn hun acties extreem door te voeren. De Vuelta fungeert intussen als podium voor politieke protesten en dwingt de wielerwereld na te denken over grenzen tussen sport, veiligheid en vrije meningsuiting.