Hoe DPG na de inlijving van RTL subtiel een media-monopolie probeert te verwerven
In dit artikel:
Het Belgische mediaconcern DPG — eigenaar van Nederlandse titels als het AD, de Volkskrant, Trouw en NU.nl — heeft RTL overgenomen en is daarmee de grootste mediamacht in de Benelux. Naar aanleiding van de concentratie eiste de Autoriteit Consument en Markt garanties voor redactiële onafhankelijkheid. Als onderdeel van die toezegging richtte DPG eind september twee stichtingen op om de onafhankelijkheid van Nu.nl en RTL Nieuws te bewaken; de stichtingen moesten uiterlijk 1 oktober operationeel zijn en krijgen onder meer vetorecht bij benoemingen van hoofdredacteuren.
De samenstelling van de toezichtborden roept vragen op over belangenvermenging. Bij Stichting Nu.nl trad Ronald Ockhuysen toe, oud-hoofdredacteur van Het Parool en directeur bij de VandenEnde Foundation, waarmee hij nauwe banden heeft met mediamiljardair Joop van den Ende en dus indirect ook met DPG-eigenaar Christian van Thillo. Ockhuysen beheert via fondsen grote bedragen voor culturele en journalistieke projecten en stond in het verleden onder druk bij een affaire waarin hij opdracht kreeg geen nieuws te publiceren over wangedrag binnen DPG. Critici vragen zich af of iemand met zulke netwerken en eerdere toegeeflijkheid tegenover eigenaren stevig genoeg zal optreden tegen commerciële of persoonlijke invloed.
Bij RTL Nieuws werden Arendo Joustra en Petra ter Doest benoemd; beiden hebben wortels in Elsevier/EW en samen hebben ze banden met (voormalige) redacties en leidinggevenden in de sector. De CEO van DPG, Erik Roddenhof, benadrukte dat RTL Nieuws belangrijk is voor kijkersaantallen en commerciële doorstroming naar andere DPG-programma’s — een strategisch motief dat het functioneren van het nieuwsmerk in dienst van bedrijfsbelangen plaatst.
De integratie tussen krantentitels en televisie is al zichtbaar: in het nieuwe praatprogramma RTL Tonight doen opvallend veel duiders en columnisten uit DPG-kranten mee, wat past bij een bredere marketingcampagne waarin DPG ook gratis abonnementen aanbiedt aan studenten tot 27 jaar om jong publiek aan zich te binden. De oververtegenwoordiging van DPG-stemmers in de tv-programmering voedt zorgen over redactionele onafhankelijkheid en merkintegratie.
Historisch gedrag van DPG versterkt die bezorgdheid. Er zijn voorbeelden waarin Van Thillo zich mengde in redactiekeuzes of kritiek op het concern afdeed; een voormalige uitgever kreeg bovendien een spreekverbod opgelegd na een uitkoopregeling, waarna DPG juridisch optrok om publicatie van zijn memoires te blokkeren. Dat dossier, waarin belangenverstrengeling en reputatiemanagement een rol spelen, haalde ironisch genoeg niet de kranten van het concern zelf.
Kortom: de overname van RTL vergroot DPG’s invloed sterk, terwijl de gekozen waakhondfiguren en eerdere praktijken vragen oproepen over de effectiviteit van de nieuwe stichtingen als onafhankelijke bewakers. De combinatie van commerciële strategieën, nauwe netwerken tussen toezichthouders en geldschieters en juridische stappen tegen ex-medewerkers zet druk op de geloofwaardigheid van de beloofde redactionele autonomie.