Hoe de kloof zich verdiept, we in het luchtledige kletsen en iets proberen te bouwen op drijfzand
In dit artikel:
De columnist voelt zich overweldigd door een opeenstapeling van nieuws en persoonlijk drukte: een nieuw studiejaar, een verhuizing en verbouwing, maar vooral de geopolitieke en binnenlandse spanningen van de afgelopen week. Internationaal rijgen incidenten zich aaneen: Israël vuurde op doelen in Qatar, Russische drones overvlogen Roemenië en Polen waarna NAVO-landen intercepties uitvoerden, en in de Verenigde Staten is de conservatieve spreker Charlie Kirk doodgeschoten. Aanvankelijk werd de verantwoordelijkheid voor die schietpartij in sommige media naar links geschoven; later bleek de dader een aanhanger van Trump en afkomstig uit een conservatief gezin, waarna het narratief en de reacties op de aanslag veranderden.
Tegelijkertijd escaleerde discussie in Nederland na een concert in Paradiso waarin de artiest opriep tot geweld tegen het Israëlische leger en de dood van Kirk leek te rechtvaardigen. Dit leidde tot oproepen tot boycots en politieke aandringen op uitzetting van de artiest (Bob Vylan). De columnist ziet in die reacties en tegenreacties een dubbel moraal en vergelijkt het met bredere censuurproblemen: eerder blokkeerde het kabinet toespraken van Palestijnse figuren als chirurg Abu-Sittah, activist Mohammed Khatib en VN-mensenrechtenrapporteur Francesca Albanese, wat hij als voorbeeld van door de overheid ingevoerde censuur noemt. Volgens hem toont dat dat rechts dissidente stemmen monddood maakt, terwijl er tegelijkertijd wordt geklaagd over vrijheid van meningsuiting als het om pro-Palestijnse uitingen gaat.
De kern van de tekst is bezorgdheid over diepe en groeiende polarisatie in Nederland. Discussies ontbranden over vrijwel alle thema’s — asielbeleid, stikstof, wonen, lonen, belastingen, vrijheden, religie en meer — maar leiden volgens de schrijver zelden tot constructieve oplossingen. Politici en instituties lijken veel te praten en weinig te presteren: demonstraties en rechterlijke uitspraken hebben beperkt effect, internationale organen als NAVO, VN en Internationaal Gerechtshof blijken onvoldoende om landen tot samenhangend optreden te bewegen, en mondiale leiders zoeken hun eigen belangen. Die fragmentatie voedt wantrouwen; feiten en wetenschappelijke inzichten worden weggecijferd als meningen, waardoor betrouwbaarheid en samenhang ontbreken.
De columnist ervaart machteloosheid en moedeloosheid: het publiek wint aan onverschilligheid, studenten voelen dat engagement weinig verandert, en de afstand tussen bestuurders en burgers groeit. Als remedie wil hij terug naar de tekentafel: met zijn studenten wil hij fundamenteel heroverwegen wat voor samenleving men wil, welke stappen nodig zijn, wie die moet nemen en hoe dat betaald wordt. Hij pleit voor integrale plannen en politiek leiderschap dat inconsequenties wegwerkt en weer vertrouwen schept. Zonder zo’n gezamenlijke, doordachte koers vreest hij dat de samenleving verder zal ontvlammen; met kalmte en reflectie valt de ontwikkeling misschien nog af te wenden, maar hij betwijfelt of er genoeg brandstofreductie komt om een escalatie te voorkomen.