Hoe Caroline van der Plas iedereen misleidde over haar Brusselse mestnederlaag
In dit artikel:
Minister van Landbouw Femke Wiersma (BBB) zet opnieuw in op een uitzonderingspositie, de zogenaamde derogatie, waarmee Nederlandse melkveehouders meer mest mogen uitrijden dan de rest van Europa. Deze uitzonderingspositie werd in 2022 voor het laatst toegekend en wordt sindsdien geleidelijk afgeschaft vanwege de slechte waterkwaliteit in Nederland, mede door de overdaad aan mest. Vanaf 2025 moeten Nederlandse boeren aan dezelfde mestregels voldoen als hun Europese collega’s, wat volgens Wageningse onderzoekers kan leiden tot inkomensdaling van 33 tot 62 procent door hoge mestverwerkingskosten.
Eerdere gesprekken tussen Nederlandse politici en ambtenaren, waaronder minister Wiersma en BBB-leider Caroline van der Plas, met vertegenwoordigers van de Europese Commissie in Brussel laten zien dat Brussel weinig begrip heeft voor het Nederlandse landbouwbeleid. De Europese Commissie, vertegenwoordigd door onder anderen Humberto Delgado Rosa, waarschuwt dat er geen ruimte is voor een nieuwe derogatie zolang Nederland geen doortastende maatregelen neemt om waterkwaliteit en stikstofproblematiek aan te pakken. De Commissie beschouwt de recente Nederlandse beleidswijzigingen als een “volledige ommezwaai” die het fundament van eerder verleende uitzonderingen ondermijnt.
Na de val van het kabinet en het sluiten van het ‘hoofdlijnenakkoord’ waarin BBB een grote rol speelde, werden landbouwmaatregelen grotendeels afgeschaft, wat leidde tot teleurstelling in Brussel. Plannen van Wiersma om het mestbeleid te versoepelen blijken volgens Europa onvoldoende om de milieuproblemen te tackelen. Verdere toezeggingen van Nederland aan Brussel bleken niet concreet en bleven wegens het niet uitvoeren van eerdere beloften steken in kritiek en wantrouwen vanuit de Commissie.
Hoewel Wiersma half juni in een commissiedebat nog voorzichtig optimistisch was over het indienen van een nieuw verzoek voor derogatie, lijken de kans op succes en de bereidheid vanuit Brussel zeer beperkt. Kamerleden die recent overleg hadden met de Europese Commissie bevestigen dat zonder stevige beleidsmaatregelen een nieuwe uitzonderingspositie vrijwel uitgesloten is. In de Kamer was er veel kritiek op Wiersma’s aanpak, waarbij onder meer wordt gesteld dat zij geen duidelijke strategie heeft en dat de mestproblematiek onverminderd zal blijven bestaan.
Brusselse documenten getuigen van langdurige frictie rondom het Nederlandse mestbeleid en benadrukken dat bestaande afspraken eerst nageleefd moeten worden. De mestproblematiek blijft een belangrijke oorzaak van milieuproblemen, en ondanks empathie voor de druk op boeren, eist Europa serieuze en effectieve maatregelen. Wiersma’s herhaalde pogingen om meer ruimte te creëren voor de landbouwsector stuiten op een hardnekkige blokkade vanuit Brussel, wat grote gevolgen kan hebben voor de Nederlandse melkveehouders en het voortzetten van hun huidige werkwijzen.