Historisch Heusden: De jumelage van Gemeente Vlijmen en de Duitse Stadt Idstein
In dit artikel:
In de late jaren ’60 zocht de toenmalige gemeente Vlijmen een nieuwe buitenlandse partner nadat de uitwisseling met het Belgische Lochristi in 1970 werd beëindigd. Op aanbeveling van de Raad van Nederlandse Gemeenten viel de keuze op het Duitse Idstein, een plaats van ongeveer 18.000 inwoners circa 50 km ten noordwesten van Frankfurt, met vergelijkbare leerlooierstradities. Na verkennende bezoeken in 1969 werd op 10 juni 1972 het vriendschapsverdrag officieel ondertekend door burgemeesters van beide gemeenten.
Voor de praktische organisatie richtte Vlijmen een Idstein-comité op dat bezoekprogramma’s, bestuurlijke en culturele uitwisselingen en subsidieregelingen coördineerde. De jumelage werd structureel gevierd, vaak om de vijf jaar, beurtelings in Vlijmen en Idstein. Symbolische gebaren markeerden het contact: in 1982 kreeg een straat in Vlijmen de naam Idsteinlaan, in 1984 werd de burgemeester van Idstein ereburger van Vlijmen en in 1986 ontving Vlijmen de Europese vlag van de Raad van Europa. Tijdens Idsteins viering van 700 jaar stadsrechten (1987) werd de Vlijmense burgemeester tot ereburger van Idstein benoemd en werd een Vlijmenstraat in Idstein onthuld.
De band leefde vooral dankzij actieve deelname van talrijke verenigingen en instellingen: politie, brandweer, harmonieorkesten, sportclubs, toneel- en muziekverenigingen, scholen en buurtverenigingen namen deel aan wederzijdse bezoeken. Reizen gebeurden per bus, auto, fiets en uitzonderlijk te voet — bijvoorbeeld een wandeltocht van 420 km door Theo en Hetty Boom in 1986. Een systematische krantenknipseldienst legde al die contacten vast; het archief van ruim 50 cm met duizenden knipsels is inmiddels bij streekarchief SALHA ondergebracht.
Naast sociale en culturele uitwisselingen waren er ook materiële bijdragen: in 1993 schonk een mecenas uit Idstein DM10.000 voor restauratie van de kasteeltoren bij abdij Mariënkroon. Idstein ondersteunde ook activiteiten voor het Lilianefonds, opgericht door een Vlijmense initiatiefneemster.
Na de gemeentelijke herindeling van 1997 (vorming van gemeente Heusden) verwaterde de jumelage: veel lokale verenigingen hielden op te bestaan en in de vroegere Drunense en Heusdense kernen bleek weinig binding met het verband. Gesprekken over beëindiging leidden ertoe dat de formele vriendschapsband in mei 2012 werd opgeheven; Idstein ontving in september 2012 de Erepenning van Heusden als blijk van waardering.
Toen de jumelage afnam, koos de gemeenteraad ervoor de beschikbare middelen in te zetten voor ontwikkelinghulp. Op advies van de VNG startte Heusden in 2003 een samenwerkingsproject met Otjiwarongo (Namibië). De Stichting Vrienden van Otjiwarongo ondersteunde vooral het Multi Purpose Helpcenter gericht op HIV/AIDS-bestrijding, armoedebestrijding en hulp aan straatkinderen. Na ruim twaalf jaar werd dat partnerschap geleidelijk afgebouwd en uiteindelijk per 31 december 2018 formeel beëindigd.