Hila Noorzai reisde naar Afghanistan: 'Ik kwam op plekken waarvan ik van tevoren niet had gedacht dat ze bestaan'

In dit artikel:

De 33-jarige journaliste en presentator Hila Noorzai keerde deze zomer voor het eerst terug naar Afghanistan, het land waar ze in 1992 werd geboren en dat ze als baby met haar ouders ontvluchtte. Uit die reis ontstond de driedelige documentaire Hila voorbij de taliban, die vanaf 30 november op NPO2 te zien is. Noorzai wilde niet nóg een verhaal óver Afghaanse vrouwen maken, maar mét hen spreken en laten zien hoe hun leven veranderd is sinds de terugkeer van de taliban (die in 2021 de macht heroverden).

In de reeks zoekt ze nadrukkelijk naar nuance: in steden hebben vrouwen de afgelopen twintig jaar kunnen studeren en werken, maar die vooruitgang staat nu grotendeels stil; op het platteland heeft het leven vaak al twee decennia stilgelegen. Tegelijkertijd ontdekte ze verrassende vormen van veerkracht en heimelijke verzetshandelingen, zoals meisjes met zwarte band in taekwondo-opleidingen en vrouwen die ondanks beperkingen blijven werken in ziekenhuizen — deels omdat de taliban afhankelijk zijn van vrouwelijke zorgverleners. Noorzai toont zowel leed als humor en wil daarmee de complexe werkelijkheid achter de koppen vangen.

De productie richtte zich bewust op vrouwen: programmamanagement, research, regie en camera waren grotendeels vrouwelijk, met uitzondering van geluid en lokale fixers. Noorzai sprak Dari, wat deuren opende; haar ouders ondersteunden de onderneming en leverden ook inspiratie via de gedichten van haar vader, die de afleveringen thematisch kaderen als hoop, stille revolutie en vlam. Ze benadrukt dat toestemming om te filmen mede verkregen werd door de focus op menselijke verhalen in plaats van politiek. Ook noemt ze de praktische uitdagingen — veiligheid, ontoegankelijke gebieden en recente aardbevingen — die de terugkeer en hulpverlening bemoeilijken.