Het werd weleens tijd voor goede boeken over ouderschap. Geschreven door vaders, welteverstaan

In dit artikel:

In de publieke verbeelding en in veel praktische bronnen rond zwangerschap blijft de moeder centraal staan; vaders krijgen vaak een bijrol met flauwe ‘tips voor papa’. Die eenzijdige beeldvorming — vader als onhandige toeschouwer, minder betrokken of minder emotioneel geraakt — wordt nu doorbroken door drie recente boeken die genuanceerde mannelijke ervaringen van ouderschap belichten.

Tomas Vanheste (journalist) onderzocht in Mannen die zwijgen zijn eigen plots ontdekte onvruchtbaarheid en de bredere maatschappelijke stilzwijging rond mannelijke onvruchtbaarheid. Hij laat zien dat mannen vaak zwijgen uit schaamte omdat onvruchtbaarheid hun mannelijkheid aantast. Vanheste koppelt persoonlijke ervaring aan wetenschappelijk onderzoek en waarschuwt voor een dalende spermakwaliteit door milieuverontreiniging (PFAS e.d.), waarbij sommige wetenschappers zelfs spreken van een mogelijke “spermageddon”. Een belangrijk verschil met vrouwen is dat vrouwen wél met elkaar praten over vruchtbaarheidsproblemen, terwijl mannen daardoor sociaal geïsoleerd raken.

Bert Bentsink (podcastmaker) beschrijft in Plotseling papa hoe hij op zijn 22e onverwacht vader werd en in eerste instantie wegliep voor die verantwoordelijkheid. Zijn boek schetst een gespleten leven: carrière, feestjes en verhuizen versus de wens en pijn van betrokken vaderschap dat hem tegelijk wordt onthouden. Bentsink toont hoe twijfelen en verzuimen om zich te erkennen als vader relaties beschadigt, tot persoonlijke uitputting en burn-out aan toe.

Schrijver Thomas Rosenboom (66) vertelt in Late vader op literaire wijze hoe hij, na een leven zonder kinderen, op latere leeftijd vader wordt. Zijn beschrijvingen van dagelijkse babyrituelen — wandelingen, spelletjes, voedingen — zijn zowel geestig als teder. Tegelijk reflecteert hij op vergankelijkheid en de plaats van een nieuw leven naast het einde van een generatiegenoot, en laat zien dat vaderschap, ongeacht leeftijd, een fundamenteel andere levensdimensie opent.

Samen werpen die drie boeken licht op een breder probleem: het dominante narratief dat ouderschap vrijwel synoniem is met moederschap. Ook documentairemaker Liesbeth Rasker kaartte onlangs het taboe aan rond vrouwen zonder kinderwens, wat laat zien hoe sterk culturele verwachtingen bepalen wat bespreekbaar is. De auteurs leveren niet alleen persoonlijke getuigenissen maar vullen daarmee een leegte in representatie: meer diverse vaderverhalen geven het begrip vaderschap inhoud en helpen de ‘kneus aan de zijlijn’-figuur te ontkrachten.