Het vuurwerkverbod als masterclass in strategische positionering: dit kunnen marketeers daarvan leren
In dit artikel:
Vanaf 2026 geldt in Nederland een verbod op consumentenvuurwerk, een maatregel die na meer dan twintig jaar pleiten van dierenwelzijnsorganisaties, hulpverleners en gezondheidsinstanties eindelijk realiteit wordt. De directe aanleiding was de jaarwisseling van 2024-2025, toen het geweld tegen hulpverleners dramatisch escaleerde: bijna 300 politieagenten werden aangevallen, de brandweer kon haar werk niet uitvoeren en meer dan duizend mensen belandden op de spoedeisende hulp door vuurwerkincidenten. Deze crisis maakte dat ook politieke partijen die zich voorheen tegen een verbod verzetten, hun standpunt heroverwogen.
De Partij voor de Dieren (PvdD) staat sinds 2003 aan de frontlinie van het vuurwerkverbod, maar had decennialang beperkt succes omdat hun boodschap enkel draaide om dierenwelzijn, wat niet als voldoende reden werd gezien om een traditie als vuurwerk af te schaffen. Een doorbraak kwam in 2020, toen ze een strategische alliantie sloten met GroenLinks en de argumentatie verbreedden. Het vuurwerkverbod werd gepositioneerd als een oplossing die niet alleen dieren, maar ook mensen, hulpverleners en het milieu beschermt. De jaarlijkse traditie werd herschreven als een kans voor echte feestelijkheid met professionele vuurwerkshows en veilige vieringen.
Deze aanpak sluit aan bij het sociologische concept 'interest convergence', waarbij sociale verandering only lukt als verschillende belangen samenvallen. Historische voorbeelden zoals de afschaffing van rassensegregatie in de VS, huwelijksgelijkheid en de abortusbeweging illustreren dat het bundelen van universele waarden met specifieke belangen verandering makkelijker maakt. In het geval van het vuurwerkverbod kwam deze samenloop van belangen pas na een externe trigger: de geweldsincidenten tijdens de jaarwisseling.
Marketeers kunnen van dit proces leren dat het bundelen van uiteenlopende argumenten en het wachten op het juiste moment essentieel is om momentum te creëren voor verandering. Het combineren van verschillende behoeften in één samenhangend verhaal werkt beter dan aanhoudend alleen een niche-standpunt uitdragen. Voorbeelden uit het bedrijfsleven, zoals Fairphone, Ecover en Mud Jeans, illustreren hoe diverse waarden zoals duurzaamheid, gebruiksgemak en emotionele connecties worden geïntegreerd om breed draagvlak te verkrijgen.
Kortom, het vuurwerkverbod in Nederland is niet het resultaat van sterkere argumenten alleen, maar van een slimme positionering en het benutten van een strategisch moment. Het demonstreert dat zelfs diepgewortelde tradities kunnen worden doorbroken wanneer meerdere belangen worden samengebracht en vertaald naar een gezamenlijke urgentie. Deze case dient als inspirerend voorbeeld voor merken en campagnes die maatschappelijke verandering nastreven.