Het verlies van GroenLinks-PvdA is niet alleen de schuld van Frans Timmermans
In dit artikel:
Anderhalve week na de verkiezingen concludeert Henk Krijnen op basis van een brede mediabeschouwing dat de nederlaag van GroenLinks-PvdA veel dieper gaat dan alleen de persoon Frans Timmermans. De analyse, gebaseerd op 17 krantartikelen, vijf weekbladen en één internetpublicatie, wijst op een samenloop van strategische, inhoudelijke, organisatorische en communicatieve tekortkomingen die de fusiepartij een vaag profiel en weinig emotionele aantrekkingskracht opleverden.
Strategie en campagnevoering faalden: de campagne oogde stuurloos en amateuristisch, met geen herkenbare centrale boodschap. De partij reageerde vooral op rechts-liberale frames in plaats van het debat te bepalen. Het gepresenteerde vijfpuntenplan was technisch en te ingewikkeld, zonder een emotionele kern, en klimaat — waar de partij traditioneel sterk in zou moeten zijn — kreeg onvoldoende nadruk.
Op ideologisch terrein ontbrak een helder sociaal-economisch verhaal. Begrippen als “bestaanszekerheid” bleven abstract en misten aansluiting bij het taalgebruik van brede groepen kiezers. De toon kwam soms moraliserend over, wat eerder afstand veroorzaakte dan enthousiasme. Belangrijke thema’s voor veel kiezers, zoals migratie en sociale spanningen in een multiculturele samenleving, werden grotendeels vermeden, waardoor potentiële achterban zich niet herkende in het aanbod.
Structureel heeft de partij een smalle kiezersbasis: hoogopgeleide, stedelijke en seculiere kiezers. Traditionele arbeiders, praktisch opgeleiden, jongeren en veel kiezers met een migratieachtergrond voelen zich niet meer aangesproken. Bovendien ontbreekt een sterk, lokaal netwerk in buurten waar wantrouwen tegenover de politiek groot is; terwijl succesvolle internationale progressieve bewegingen juist inzetten op grassroots-organisatie, bleef GroenLinks-PvdA daarin achter.
Communicatie was afstandelijk en technocratisch. Timmermans wordt erkend als bestuurlijk bekwaam, maar zijn uitstraling werd ervaren als ontoegankelijk en intellectueel — een toon die niet inspireerde. De campagne leek voornamelijk met het hoofd te communiceren en miste de emotionele verbinding die kiezers zoeken. Andere partijen, zoals D66 onder Rob Jetten, wisten juist een optimistische vibe te creëren, iets waar GroenLinks-PvdA niet in slaagde.
De fusie zelf blijkt nog onvoltooid: culturele botsingen tussen PvdA-bestuurlijke voorzichtigheid en GroenLinks-idealistische stijl bleven zichtbaar. Dat maakte de nieuwe partij onduidelijker voor kiezers en vergrootte kwetsbaarheid voor kritiek. Bovendien draaide de campagne té veel om één man; nieuw talent en sterke kandidaten kregen onvoldoende podium.
Krijnen stelt dat de partij niet verloor omdat haar waarden impopulair zijn, maar omdat ze die waarden niet kon vertalen naar een concreet, hoopvol en herkenbaar verhaal voor “gewone” kiezers. Het vertrek van Timmermans biedt ruimte voor herbezinning, maar het fundamentele knelpunt blijft: gebrek aan een eigen identiteit, een werkbare politieke strategie en stevige verbindingen met brede lagen van de bevolking. Vooruitgang vraagt een scherpere ideologische profilering, meer grassroots-organisatie en communicatie die zowel inhoudelijk als emotioneel aanspreekt.