Het oorlogsarchief over verraders dat niet online mag: 'Het besef leefde dat dit uit de bocht kon vliegen'

In dit artikel:

Op 2 januari zou het eerste deel van het grootste oorlogsarchief van Nederland, met 3,8 kilometer aan gerechtelijke dossiers over zogenaamde foute Nederlanders tijdens de Tweede Wereldoorlog, online toegankelijk worden. Dit initiatief zou veel Joodse nabestaanden de kans bieden om te achterhalen hoe hun families verraden waren. Echter, enkele weken voor de lancering greep de Autoriteit Persoonsgegevens in, omdat het archief privacygevoelige informatie bevatte over nog levende personen.

De reacties maakten duidelijk dat veel mensen, vooral binnen de Joodse gemeenschap, zich teleurgesteld en woedend voelden. Historici en archiefmedewerkers zoals Ad van Liempt waren aanvankelijk enthousiast vanwege het potentieel van het archief voor het begrijpen van de geschiedenis en het verhelderen van persoonlijke verhalen. Het was de bedoeling dat de documenten digitaal doorzoekbaar zouden zijn, meldt Tom Bouws van het Centraal Joods Overleg.

Ethische en juridische overwegingen werden besproken in een speciaal beraad, waarin ook vertegenwoordigers van Joodse organisaties en verzetsgroepen zaten. Ondanks het belang van transparantie, waren er grote zorgen over de gevolgen voor nabestaanden van foute Nederlanders die met het verleden geconfronteerd zouden worden. Uiteindelijk bleek de privacykwestie onoverkomelijk, waardoor het project opnieuw moest worden herzien.

Minister Bruins kondigde aan dat de archiefwet aangepast zou worden om een toekomstig scenario waar gevoelige informatie openbaar kan zijn te faciliteren. Voorlopig mogen alleen nabestaanden en onderzoekers dossiers inzien in de studiezaal van het archief, wat een grote teleurstelling betekent voor velen die hoopten op een digitale doorbraak. De situatie toont de spanningen tussen het recht op toegang tot informatie en de noodzaak om privacy te beschermen.