Het lezen van Arundhati Roy werpt de vraag op: waarom wreken ouders zich toch uitgerekend op hun eigen nageslacht?
In dit artikel:
Arundhati Roy reconstrueert in haar memoir Mother Mary Comes to Me de complexe relatie met haar moeder Mary Roy, die volgens de tekst drie jaar eerder overleed. Het boek vertelt hoe liefde en geweld elkaar afwisselen in de opvoeding van een buitenissige, gedreven vrouw die haar kinderen alleen grootbracht en tegelijk opkwam voor vrouwenrechten binnen haar Syrisch-christelijke gemeenschap in Kerala. Mary Roy wordt neergezet als zowel ‘een gangster’ — impulsief, excentriek en onbaatzuchtig — als iemand die fysiek en verbaal hard was tegenover haar dochter.
Roy schetst persoonlijke episodes die haar jeugd en volwassenheid bepaalden: van bedreigende ervaringen als jonge vrouw in New Delhi en een incident bij een afgelegen bushalte tot het abrupt te voet zetten langs de snelweg als kind, het doden van een geliefde hond door haar moeder en het vroege vertrek naar een kostschool. Ook het favoriete kindbegrip speelt: een oudere broer ontving volgens Roy meer affectie, terwijl zij zich als een beproefd kind voelde. Soms beschermde ze zich door brieven van haar moeder door anderen te laten lezen om emotionele aanvallen te dempen.
Het verhaal plaatst die familiedynamiek in een bredere politieke en culturele context. Mary Roy voerde een baanbrekende rechtszaak die vrouwen in haar gemeenschap een eerlijker erfdeel bezorgde — een daad van verzet in een patriarchale omgeving — en haar rebellie resoneert in Arundhati Roys eigen activisme. De memoir volgt Roys ontwikkeling van architectuurstudente en romanschrijfster (De God van kleine dingen, Booker Prize 1997) tot publiek dissident die schrijft over Kasjmir, links verzet en het opkomende hindoe-nationalisme. Haar politieke werk heeft haar herhaaldelijk in gevaar gebracht; ontsnappingen aan de dood en doodsbedreigingen vormen terugkerende motieven.
Tegelijkertijd onderzoekt Roy intiem “de textuur van haar moeders woede” en hoe die duisternis in haarzelf is gaan wonen. Ze worstelt met het feit dat de liefde voor haar moeder bleef, ondanks het geweld en de vernederingen. Sommige vragen die het boek oproept — vooral waarom mensen zich onder autoritaire figuren scharen — laat Roy bewust onbeantwoord; ze kiest voor beschrijving boven theoretische verklaringen.
Mother Mary Comes to Me functioneert niet alleen als familieportret maar ook als reflectie op de oorsprong van Roys literaire en politieke drijfveren. Het boek verbindt haar jeugd in Kerala en haar ervaringen in Delhi met thema’s die in haar romans en essays terugkeren: verzet, sociale tussenruimtes en de persoonlijke prijs van rebellie.