Het laatste klimaatgevecht

In dit artikel:

Activisten die strijden tegen klimaatverandering lijken zich nog vaak vast te houden aan te optimistische verwachtingen, ondanks dat wetenschappelijke inzichten duidelijk maken dat het al te laat is om opwarming onder de 1,5 °C te houden. Extinction Rebellion roept op tot netto nul koolstofuitstoot nog dit jaar, maar volgens het IPCC en onderzoekers als James Hansen blijft zelfs het meest gunstige scenario (SSP1-1.9) een illusie omdat kantelpunten en versnellende effecten van opwarming onvoldoende worden meegenomen. Het eerste jaar boven de 1,5 °C is inmiddels al een feit, en het doel van een maximale opwarming van 2 °C wordt als onrealistisch beschouwd.

Hoewel veel activisten het kapitalisme verantwoordelijk achten voor de ecologische crisis, is het probleem complexer. De mensheid is door de ontsluiting van fossiele brandstoffen losgekoppeld van natuurlijke bevolkingsdynamieken, waardoor bevolkingsgroei en consumptie explosief zijn gestegen. Biologische en ecologische principes zoals het ‘maximum power principle’ en het rebound-effect verklaren waarom efficiënter energiegebruik juist kan leiden tot meer verbruik. Dit betekent dat, zolang olie en kolen economisch winstgevend zijn, ze ook zullen blijven worden gebruikt, ongeacht het politieke systeem.

De klimaatcatastrofe zorgt nu al voor extreme weersomstandigheden en zal waarschijnlijk leiden tot een zware populatiecorrectie. Simpele maatschappelijke veranderingen of technologische oplossingen kunnen dit niet keren. In plaats van te spreken over een beheersbare crisis, pleit het essay voor het erkennen van een onontkoombare catastrofe die we moeten zien te overleven. Politieke keuzes blijven cruciaal, met als doel zoveel mogelijk levens en rechtvaardigheid te bewaren ondanks de dreigende neergang.

Het concept van de ‘long defeat’, ontleend aan Tolkien, benadrukt het belang van volharding bij een onvermijdelijke nederlaag. Net als in de mythologische strijd van de Spartanen tegen de Perzen vormen activisten nu een heldhaftige achterhoede die, ondanks de uitzichtloosheid, strijdt voor een zo schoon en rechtvaardig mogelijke toekomst. Daarbij is behoefte aan morele leiders en doorzetters, vergelijkbaar met Tolkien’s helden Frodo en Gandalf, die moed en hoop blijven bieden in moeilijke tijden.