Het gen dat rood haar veroorzaakt, kan ons beter helpen begrijpen hoe wonden herstellen
In dit artikel:
Het MC1R-gen — bekend van rood haar en een lichte huid — blijkt ook een sleutelrol te spelen bij wondgenezing, volgens nieuw onderzoek van de Universiteit van Edinburgh dat in PNAS is gepubliceerd. Chronische wonden (zoals doorligwonden en diabetische voetwonden) vormen een groot gezondheidsprobleem: jaarlijks hebben ongeveer een half miljoen Nederlanders er last van en kosten ze het zorgsysteem ongeveer 1,5 miljard euro. Daarom wordt gezocht naar effectievere behandelingen.
Normaal doorloopt wondgenezing vier fasen: eerst stolling, daarna een korte ontstekingsfase waarin witte bloedcellen vuil en bacteriën opruimen, vervolgens opbouw van nieuw weefsel en bloedvaten, en tenslotte remodellering en littekenvorming. Bij chronische wonden blijft het proces hangen in de ontstekingsfase; aanhoudende aanvoer van afweercellen beschadigt ook gezond weefsel, waardoor genezing uitblijft.
De Schotse onderzoekers tonen aan dat bij problemen met MC1R-signaalering precies dát mechanisme hapert. Er is te weinig van de activerende stof die MC1R aanzet, waardoor het ontstekingsremmende effect uitblijft en wonden hardnekkig open blijven. In muismodellen zonder werkend MC1R-gen healden wonden duidelijk trager en vertoonden kenmerken die lijken op chronische wonden bij mensen. Wanneer de onderzoekers een MC1R-agonist toedienden, verbeterde de genezing aanzienlijk: minder wondvocht, meer nieuwvorming van bloedvaten en sneller sluiten van de huid.
Lies Van de Voorde, specialist wondzorg aan het UZ Gent, ziet dit als een belangrijke aanwijzing omdat MC1R ook voorkomt op cellen die ontstekingen beëindigen en weefselherstel bevorderen. Ze waarschuwt echter dat muizen en mensen verschillen—muizen genezen veel via huidcontractie, terwijl bij mensen re-epithelialisatie cruciaal is—dus klinische toepasbaarheid moet nog worden aangetoond. Er bestaan al MC1R-agonisten (bijvoorbeeld afamelanotide) voor andere aandoeningen, wat mogelijkheden voor hergebruik biedt, maar grootschalige studies bij mensen zijn nodig voordat deze benadering in de kliniek kan worden ingezet.
Kortom: verstoring van MC1R-signalen kan chronische ontsteking in wonden veroorzaken, en het activeren van het receptorpad biedt een veelbelovende richting voor nieuwe therapieën — mits vervolgonderzoek bevestigt dat dit ook bij mensen werkt.