Het cordon sanitaire tegen de PVV breekt: Nederland raakt verder verdeeld
In dit artikel:
Uit nieuw onderzoek van Hart van Nederland onder ruim 3.400 Nederlanders blijkt hoe verdeeld het land is over het systematisch buitensluiten van de PVV bij kabinetsformatie: 49 procent vindt de uitsluiting terecht, 47 procent onterecht. Die bijna gelijke verdeling laat zien dat de discussie niet meer alleen in Den Haag wordt gevoerd, maar het electoraat verdeeld houdt.
Tijdens Het Debat van Nederland op SBS6 bevestigden CDA-leider Henri Bontenbal, VVD-leider Dilan Yeşilgöz en GroenLinks-PvdA-voorman Frans Timmermans de weigering om met de PVV samen te werken. Timmermans noemde PVV-standpunten over islam en immigratie onverenigbaar met zijn principes; Bontenbal en Yeşilgöz verwezen naar eerdere momenten waarop Wilders steun introk, wat volgens hen onbetrouwbaar maakte. Geert Wilders wijst op belemmeringen bij het uitvoeren van zijn plannen en stelt dat voortdurende uitsluiting het vertrouwen in de politiek schaadt.
De kloof tussen partijleiders en hun achterban is opvallend, vooral binnen de VVD: 52 procent van VVD-stemmers vindt het onterecht dat Wilders wordt buitengesloten, terwijl slechts 46 procent achter Yeşilgöz’ lijn staat. Linkse kiezers zijn veel meer eensgezind: 93 procent van GroenLinks-PvdA-achterban en 81 procent van D66-steuners steunt de uitsluiting; het CDA scoort 72 procent. Aan de rechterkant verwerpt praktisch de gehele eigen achterban het uitsluiten: 99 procent van PVV- en FVD-kiezers, 84 procent van BBB- en 81 procent van JA21-stemmers.
Het artikel stelt dat structurele uitsluiting niet per se principieel is maar voortkomt uit politieke angst en dat het risico bestaat dat zo een groot deel van de kiezer feitelijk wordt buitengesloten. Die dynamiek zou het wantrouwen jegens een vermeende elite voeden en is volgens critici juist een van de oorzaken van de opkomst van partijen als de PVV. De kernvraag die overblijft: beschermt uitsluiting democratische waarden of ondermijnt zij het vertrouwen in het politieke systeem door kiezers te negeren?