Het Amerikaanse vredesinitiatief voor Oekraïne is, uiteraard, een vuile transitie
In dit artikel:
De wereld glijdt volgens Rutger van der Hoeven in een rommelige, vuile transitie: een fase waarin internationale verhoudingen gefragmenteerd en vol wederzijds slachtofferschap zijn. Als spiegel wordt de chaotische wederopbouw van Syrië aangehaald: oude structuren verdwenen, geweld en onwil om elkaars leed te erkennen. Die dynamiek helpt verklaren waarom ook het streven naar een einde van de oorlog in Oekraïne slordig en onvoorspelbaar verloopt.
In 2025 hebben de Verenigde Staten onder president Trump meerdere keren geprobeerd een bestand of vredesakkoord tussen Rusland en Oekraïne te forceren, maar pogingen eindigden tot nu toe in spektakel gevolgd door terugtrekking. De huidige onderhandelingsronde is weinig professioneel: Trump-gezant Steve Witkoff bracht een vertaalde Russische wensenlijst als vermeend Amerikaans voorstel naar buiten; minister Marco Rubio reageerde wisselend; een gelekte opname suggereerde dat Witkoff de Russische afgevaardigde Dmitriev had gecoacht; en Trump stelde onrealistische termijnclaims aan Oekraïne. Sommige onderdelen van de voorstellen waren voor Kyiv volstrekt onaanvaardbaar, vooral het plan om ongeveer honderd miljard dollar aan bevroren Russische tegoeden te gebruiken voor Amerikaanse investeringen in Oekraïne, met de helft van de winst voor de VS — een maatregel die veel verontwaardiging opriep.
Europa reageert boos en onzeker over zijn rol, maar Van der Hoeven waarschuwt dat verontwaardiging het zicht op de werkelijke onderhandelingsmechanismen belemmert. De voorstellen op tafel blijken het resultaat van bluffen, interne verdeeldheid binnen de Amerikaanse regering en schuivende belangen van alle betrokken partijen. Oekraïne blijft wel degelijk betrokken bij het proces, iets wat eerder werd betwijfeld, maar dat betekent niet dat het resultaat gunstig of fraai voor Kyiv zal zijn. Rusland daarentegen staat verzwakt en kan onmogelijk al zijn eisen doorzetten.
Kort samengevat: een bestand lijkt dichterbij dan sinds de lente van 2022, maar de route ernaartoe is rommelig, opportunistisch en onzeker. Een nette, collectief gedragen vredesconferentie met Poetin en Zelensky op een glanzend gazon is niet langer realistisch; de uitkomst zal waarschijnlijk onvolmaakt en onstuimig zijn — een ongewisse afronding van een vuile transitie.