Heimans en Thijsse Prijs 2025 voor Heilien Tonckens: een leven in dienst van de natuur
In dit artikel:
De Heimans en Thijsse Prijs 2025 is toegekend aan Heilien Tonckens uit Appelscha vanwege haar bijna vijftig jaar durende, grensverleggende inzet voor natuur, groen erfgoed, natuureducatie, natuurlijk spelen en ecologisch beheer. De uitreiking vindt plaats op zaterdag 22 november tijdens het Heimans en Thijsse Symposium op de campus van Wageningen University & Research.
Tonckens wordt geprezen als verbinder en inspirator: ze mobiliseert vrijwilligers, hoveniers, terreineigenaren en beleidsmakers en deelt haar kennis vaak belangeloos. Zij is medeoprichter van initiatieven als Wilde Weelde, het Oase Netwerk en Stichting Springzaad en stond aan de basis van de opleiding tot ecologisch hovenier, waarmee zij een nieuwe generatie vakmensen heeft geholpen het ecologisch werken breed te verspreiden.
Een belangrijk deel van haar werk richt zich op de stinzenflora — historische voorjaarsbollen en -planten die bij oude landgoederen en buitenplaatsen horen. Tonckens inventariseerde deze flora, schreef standaardwerken, adviseerde bij herstel en beheer van parken en is een drijvende kracht achter de Stinzenflora-monitor. Dankzij haar inzet bloeien plekken als Martenastate en Jongemastate weer op en zijn vele vrijwilligers en beheerders actief betrokken.
In de ondersteunende nominatiebrieven komt een eenduidig beeld naar voren: Tonckens kijkt vooruit, zet door en weet mensen met uiteenlopende achtergronden te verbinden. Haar combinatie van praktische kennis, creativiteit en enthousiasme wordt gezien als een moderne belichaming van de idealen van Heimans en Thijsse.
De prijs bestaat sinds 1955 en erkent personen of groepen die zich verdienstelijk maken voor natuurbeleving en natuurbescherming, in de geest van Eli Heimans en Jac. P. Thijsse. De jury voor 2025 bestond uit het Dagelijks Bestuur van de Heimans en Thijsse Stichting plus vertegenwoordigers van IVN Nederland en de KNNV; de laureaat ontvangt de traditionele bronzen spreeuw.
Context: de keuze voor Tonckens valt samen met een symposium over de toekomst van Natura 2000, het Europese netwerk voor natuurbescherming, waarmee de stichting het publieke debat over behoud en beheer van natuurterreinen verbindt aan concrete praktijkvoorbeelden en individuele inzet. Tonckens’ lange staat van dienst illustreert hoe combineren van kennisoverdracht, vrijwilligersbetrokkenheid en praktisch herstel kan bijdragen aan het behoud van cultureel en ecologisch erfgoed.