Heb wat meer empathie voor Nederlandse Joden
In dit artikel:
De auteur reageert op de uiteenlopende reacties die volgden op zijn artikel “Erfenis van angst” (De Groene Amsterdammer, begin augustus), waarin hij de gevolgen voor de Joodse diaspora van de massale militaire aanslagen in Gaza besprak. Links bekritiseerde hem omdat hij het woord 'genocide' niet gebruikte en omdat hij volgens critici te mild was tegenover Israëlisch beleid; op sociale media werd hij soms neergezet als een angstige, zelfbeklagende Jood. Rechts bestempelde hem daarentegen als naïef ten aanzien van het vermeende islamitische gevaar; opiniemaker Wierd Duk waarschuwde voor een heropleving van existentiële bedreigingen voor Joden zoals in de jaren dertig.
Ook het Centraal Joods Overleg (CJO) ging in een ingezonden brief in tegen de auteur, nadat hij had aangevoerd dat het CJO bij antisemitisme te alarmistisch klonk maar tegelijk te weinig kritiek uitte op mensenrechtenschendingen in Gaza, waardoor het morele gezag verloren zou gaan. De auteur wijst erop dat veel Nederlandse Joden niet-organisatiegebonden zijn (ongeveer dertigduizend tegen achtduizend wel aangesloten) en daardoor vaak als pionnen tussen politieke kampen belanden.
Het stuk schetst hoe links Israël steeds vaker ziet als symbool van kolonialisme en zionisme als scheldwoord gebruikt, terwijl rechts antisemitisme politiek inzet om anti-moslim sentimenten te voeden. Die polarisatie maakt kritiek op Israël voor veel Joden persoonlijk pijnlijk en leidt soms tot terugtrekking uit publieke rollen — als voorbeeld noemt de auteur het terugtreden van het Amsterdamse Joodse raadslid Itay Garmy vanwege de haat van alle kanten. Tegelijkertijd benadrukt hij dat antisemitisme reëel en gevaarlijk is, maar principieel iets anders dan serieuze kritiek op Israël; het kunstmatig samensmelten van die twee schaadt vooral Joden buiten Israël.
Hij verwijst naar historicus Mark Mazower die stelt dat Israël door zijn oorlogvoering geen veilige haven meer is en zelfs antisemitisme kan aanwakkeren, waardoor diaspora-Joden steeds vaker verantwoordelijk worden gehouden voor beleid waar zij geen invloed op hebben. Als concrete oproepen roept de auteur rechts op te stoppen met het instrumentaliseren van antisemitisme tegen moslims, links om Joden in de diaspora ruimte te geven voor een pijnlijke herbezinning over hun relatie tot Israël, en iedereen om meer empathie te tonen voor Joden die dagelijks de gevolgen van het conflict voelen.