Hardnekkig tekort aan militaire verkeersleiders treft ook passagiersvluchten
In dit artikel:
De Koninklijke Luchtmacht erkent dat het tekort aan militaire luchtverkeersleiders, die ook het burgerluchtverkeer begeleiden, aanhoudt en gevolgen heeft voor vliegvelden en het nationale luchtruim. Vooral Schiphol-Oost en vliegbasis Eindhoven ondervinden de knelpunten: militaire controllers begeleiden op Schiphol jaarlijks ruim 100.000 civiele vluchten (90–95% van hun werk), terwijl Eindhoven Airport na Schiphol de drukste luchthaven van Nederland is en in 2024 6,8 miljoen passagiers verwerkte.
Oorzaken: de opleiding is langdurig en zwaar, nieuwe instroom blijft beperkt, en salaris en secundaire arbeidsvoorwaarden bij de krijgsmacht blijven fors achter bij die van burgerluchtverkeersleiders van LVNL. Sinds 2017 werken militairen al samen met LVNL-collega’s; de beoogde volledige samenvoeging, aanvankelijk gepland voor juli 2023, is meerdere keren uitgesteld. Doordat opleidingen zijn geharmoniseerd kiezen kandidaten vrijwel altijd voor LVNL vanwege betere arbeidsvoorwaarden, waardoor de militaire korpsen leeglopen. Als gevolg daarvan dreigen plannen voor medegebruik van Lelystad Airport bijvoorbeeld zonder verkeersleiders te blijven.
Gevolgen voor operatie en veiligheid: bezettingstekorten komen regelmatig voor, met uitstel of stillegging van civiel vliegverkeer tot gevolg — half augustus leidde personeelstekort in Eindhoven tot meerdere uren vertraging. Omdat militair verkeer prioriteit heeft, worden civiele vluchten soms afgewezen. Militair personeel ervaart hoge werkdruk en beperkte rustmomenten: waar civiele controllers maximaal 2,5–3 uur aaneengesloten werken, draaien militairen vaak tot vijfenhalf uur zonder pauze. Op Eindhoven werken negen toren- en elf grondverkeersleiders in diensten en behandelen zij gemiddeld zo’n 150 vluchten per dag; bij ziekte of afwezigheid is vervanging niet eenvoudig omdat brevetten locatiegebonden zijn.
Reactie en korte termijnmaatregelen: de uitzending van militaire verkeersleiders wordt met man en macht georganiseerd en roosters worden waar nodig verschoven om reizigersstromen mogelijk te houden — soms ten koste van nachtdiensten of kritische transporten zoals donorvluchten. Minister Tieman en staatssecretaris Tuinman hebben de Kamer laten weten dat de integratie van militaire en civiele verkeersleiding eind volgend jaar weer opgestart wordt, te beginnen op Schiphol; militaire torens zijn de laatste fase en volledige afronding duurt nog jaren. Tegelijk wordt een tijdelijke toeslag ingevoerd om een deel van het salarisverschil te compenseren.
Conclusie: zonder structurele verbetering van salarissen, arbeidsvoorwaarden en instroom blijft de druk op militaire luchtverkeersleiders groot, met aantoonbare effecten op dienstregelingen en mogelijke risico’s voor de operationele capaciteit en routinematige veiligheid.