Hardere taal van de VS richting Israël, maar verandert het beleid ook?
In dit artikel:
Een groep Amerikaanse topgezanten — onder wie vicepresident JD Vance, Jared Kushner, Steve Witkoff en minister Marco Rubio — bracht de afgelopen week een reeks bezoeken aan Israël en opende een commandocentrum bij de Gazastrook om onder meer het staakt‑het‑vuren te bewaken. De uitstraling van die missie was onmiskenbaar: een strakkere, minder diplomatieke toon en directe controle van Amerikaanse zijde, iets wat veel Israëli’s ervoeren als een curatele over hun regering.
De Amerikaanse aanwezigheid volgt op incidenten die het vertrouwen hebben geschaad, vooral de Israëlische aanval op Hamas‑kopstukken in Qatar, die in Washington als verraad werd gezien en volgens veel betrokkenen mede de motor was achter Trumps 20‑puntenplan dat het staakt‑het‑vuren mogelijk maakte. Kushner en Witkoff speelden een hoofdrol bij het smeden van regionale steun, waarbij zakelijke relaties en persoonlijke netwerken werden ingezet — een aanpak die zij verdedigen tegen beschuldigingen van belangenverstrengeling.
In Israël zelf leeft het gevoel dat premier Netanyahu onbetrouwbaar is omdat hij op eigen houtje opnieuw een offensief naar Gaza kan starten en daarmee de wankele wapenstilstand ondermijnt. De rechtse oppositie probeerde Washington te provoceren met een motie tot annexatie van delen van de Westelijke Jordaanoever; Vance reageerde scherp en noemde het een “stomme stunt”. Tegelijkertijd vrezen Palestijnen dat er in de praktijk weinig verandert: de Israëlische bezetting van de Westelijke Jordaanoever blijft onbenoemd in het Amerikaanse beleid en Amerikaanse delegaties ontmoetten geen Palestijnse leiders tijdens hun rondgang.
De nieuwe Amerikaanse tactiek is expliciet transactioneel: vrede wordt behandeld als een zakelijke deal met vaag geformuleerde stappen die onderweg uitgewerkt moeten worden. Dat leverde brede internationale steun op voor het 20‑puntenplan — deels omdat veel formuleringen opzettelijk diffuus zijn. Critici, vooral aan Palestijnse zijde, vragen zich af waar recht en rechtvaardigheid in dit proces blijven, zeker nu functionarissen als Rubio zich nadrukkelijk aan Israëls kant scharen en hulpverlening aan Gaza soms onvoldoende lijkt te verlopen.
Of deze meer directe, minder conventioneel diplomatieke aanpak op de langere termijn effectiever is dan decennia van Amerikaanse terughoudendheid, blijft onzeker.