Handelsakkoord tussen VS en 32 Afrikaanse landen hangt aan zijden draadje
In dit artikel:
In een textielfabriek in het bergkoninkrijk Lesotho stapelen Amerikaanse spijkerbroeken van merken als Levi's en Wrangler zich op nu naaimachines stilvallen: de komende weken staan tienduizenden banen op het spel doordat de toekomst van de African Growth and Opportunity Act (AGOA) onzeker is. Het Amerikaanse handelsvoordeel, dat sinds 2000 ruim 32 Afrikaanse landen belastingvrije toegang tot de VS gaf, hangt in de lucht doordat het Witte Huis de verlenging uitstelt.
Lesotho is sterk afhankelijk van die markt: vorig jaar werd voor circa 220 miljoen euro aan textiel naar de VS uitgevoerd, ongeveer 11 procent van het binnenlands product. Ook andere landen zouden hard worden geraakt: rond 80 procent van de Keniaanse textiel- en kledingexport gaat naar de VS (een sector met bijna 70.000 werknemers), en driekwart van de vanilleoogst uit Madagaskar wordt naar Amerika verscheept. Voor landen met een hoge benuttingsgraad van AGOA betekent het wegvallen van het akkoord directe economische pijn.
AGOA gaf Afrikaanse textielindustrieën een impuls waardoor ze konden concurreren met Aziatische exporteurs en landen als Kenia groeiden als textielexporteur. Tegelijkertijd bleef het akkoord beperkt in doelbereik: het stimuleerde handel maar leidde niet tot brede economische ontwikkeling of productdiversificatie. Dat probleem wordt verergerd doordat veel Afrikaanse grondstoffen grotendeels onbewerkt worden geëxporteerd, waardoor de meeste waarde buiten het continent blijft.
Tegelijkertijd heeft China zich ontpopt tot de dominante handelspartner en kredietgever voor Afrika, met preferentiële afspraken met tientallen landen en projecten die verwerking en waardecreatie stimuleren — bijvoorbeeld door leningen te verstrekken voor lokale verwerking van cacaobonen tot chocolade. Experts waarschuwen dat het wegvallen van AGOA niet alleen banen in Afrika bedreigt, maar ook geopolitieke ruimte opent voor China en Europa om marktaandeel te winnen. De oplossing ligt volgens hen in diepere handelsrelaties die verder gaan dan vrijstelling van invoerrechten en gericht zijn op lokale verwerking en economische diversificatie.