Haalt premier De Wever zijn slag thuis? Europese leiders buigen zich over Russische tegoeden voor Oekraïne
In dit artikel:
De Europese leiders staan op een zenuwslopende top waarin ze moeten beslissen hoe ze Oekraïne de komende twee jaar ongeveer 90 miljard euro aan steun zullen geven. De Commissie wil voor het eerst gebruikmaken van bevroren Russische tegoeden die bij Euroclear liggen (ongeveer 185 miljard euro) om een deel van die hulp te financieren. Dat voorstel is aantrekkelijk omdat het de rekening bij de agressor legt en Europese staten hun eigen begrotingen ontziet, maar het is politiek en juridisch gevoelig.
Belgische premier Alexander De Wever pleit al maanden tegen die route en blijft voorlopig voorstander van een gezamenlijke Europese lening als eenvoudigste en goedkoopste oplossing. Hij eist stevige juridische garanties omdat Euroclear in België staat en omdat ook andere landen risico’s lopen door Russische tegoeden in hun banken (ongeveer 25 miljard euro). De Commissie heeft intussen zes wetsvoorstellen uitgewerkt; één daarvan is goedgekeurd en via een noodwet zijn de tegoeden permanent geblokkeerd met beroep op artikel 122 van het EU-verdrag, waardoor in crisisomstandigheden met gekwalificeerde meerderheid kan worden beslist. Daardoor is de dreiging van een Hongaars veto in eerste instantie weggenomen.
België stemde in met de blokkering, maar samen met Malta, Italië en Bulgarije verduidelijkte het in een brief dat die instemming niet automatisch betekent dat zij het gebruik van Russische gelden ondersteunen. Extra waarborgen zijn afgesproken: landen die willen meedragen moeten concrete garanties geven en meebetalen; andere staten worden aangemoedigd bilaterale handels- en investeringsverdragen met Rusland op te zeggen; Euroclear kan onder bepaalde omstandigheden direct terugbetalen aan Rusland; en lidstaten die zelf niet kunnen bijdragen, kunnen bij de Europese Commissie lenen. De precieze omvang van de garantie blijft echter onduidelijk.
De uiteindelijke knoop zal op de leidersvergadering worden doorgehakt. Commissievoorzitter Von der Leyen zette twee opties op de tafel: gebruik van de bevroren Russische middelen of een gezamenlijke Europese lening. Verschillende leiders, onder wie de Duitse bondskanselier Merz, steunen het gebruik van Russische middelen vanwege de weerzin tegen extra schuldopbouw; andere leiders, zoals de Italiaanse premier Meloni en De Wever, stellen voorwaarden of zoeken alternatieven. Omdat de beslissing grote gevolgen heeft voor de financiering van Oekraïne (IMF schat de behoefte op 137 miljard euro) en voor het aanzien van de EU, is de uitkomst nog onzeker — en de inzet hoog: zonder akkoord dreigt Oekraïne vanaf april in financiële problemen te komen.