Grotere rol vakjury's bij Songfestival: 'Ook zij bevoordelen buurlanden'
In dit artikel:
De EBU voert nieuwe stemregels in na kritiek op mogelijke stemfraude en buitensporige promotiecampagnes. De maatregel reageert vooral op vorig jaar zichtbaar geworden grootschalige promotie voor Israël — inclusief Times Square-reclame — die via een door de Israëlische regering ingeschakeld agentschap werd gefinancierd. Zulke acties door overheden of derde partijen blijven verboden en de EBU zegt de handhaving te verscherpen; normale promotie door platenmaatschappijen en artiesten blijft toegestaan. Het is nog onduidelijk waar precies de grens ligt tussen legitieme promotie en een “buitenproportionele” campagne, en of georganiseerde acties van fans ooit onder die noemer kunnen vallen.
Het aantal betaalde televotes per persoon wordt gehalveerd: voortaan tien stemmen in plaats van twintig, gerekend per simkaart of per creditcard bij online stemmen. Een systeem met één stem per persoon is niet gekozen; mogelijke redenen zijn praktische en financiële overwegingen — de EBU ontvangt inkomsten uit betaalde stemmen en tarieven verschillen per land door verschillende telecomafspraken. Ook na de halvering blijft misbruik mogelijk wanneer mensen meerdere simkaarten of betaalkaarten hebben. De organisatie zegt willen stimuleren dat kiezers hun stemmen spreiden over meerdere deelnemers, maar maakte niet duidelijk hoe dat zal worden afgedwongen.
Vakjury’s krijgen hun rol terug in de halve finales en zullen bijna de helft van de uitslag bepalen. In 2023 waren jury’s daar buiten gehouden om meer macht toe te kennen aan het televoten, nadat eerder jurypunten vanwege onderlinge deals werden betwijfeld. Met de terugkeer wil de EBU meer artistieke beoordeling inbrengen en een gevarieerdere finale realiseren. De samenstelling van jury’s wordt uitgebreid van vijf naar zeven leden; minimaal twee juryleden per land moeten tussen 18 en 25 jaar zijn. Naast artiesten en componisten kunnen nu ook muziekdocenten, muziekjournalisten, choreografen en toneelregisseurs plaatsnemen, zodat de juryverhouding jongeren en verschillende vakdisciplines beter weerspiegelt. Verwacht wordt dat dit het verschil tussen juryvoorkeuren (meer rustige nummers) en publieksvoorkeuren (vaak vrolijkere inzendingen) vermindert, al blijft ook bij jury’s regionale voorkeur bestaan.
Of deze regels de deelname van Israël in 2026 zeker maken en of landen zoals Nederland daardoor definitief afzenden, is nog onbeslist. De EBU-leden bespreken het Songfestival begin december; AVROTROS wacht die bijeenkomst af en spreekt daarna. Naar verwachting is er in de eerste helft van december meer duidelijkheid.