Grote stroomstoring zoals in Spanje vanaf 2030 ook mogelijk in Nederland

In dit artikel:

Een studie van economisch adviesbureau Compass Lexecon, in opdracht van Energie Nederland, waarschuwt dat Nederland na 2030 grote stroomstoringen dreigt te krijgen als er geen geld beschikbaar komt om gascentrales incidenteel open te houden. De onderzoekers concluderen dat de elektriciteitssituatie de komende vijf jaar nog voldoende is tijdens momenten zonder wind of zon, maar daarna snel verslechtert: kolencentrales sluiten uiterlijk in 2029 en gascentrales worden door de opkomst van wind- en zonne-energie minder rendabel, terwijl de vraag juist stijgt door warmtepompen en elektrische auto’s.

Importhulp is onzeker: ook in Duitsland sluiten centrales en een geplande hoogspanningskabel naar Groot-Brittannië loopt vertraging op. Vanaf ongeveer 2033 verwacht Compass Lexecon een jaarlijks tekort van 15–18 uur, tegenover een maximaal aanvaardbare vier uur. Dat verhoogt het risico op ongecontroleerde uitval en zeer hoge prijzen; momenteel is de leveringszekerheid nog 99,99%.

Als oplossing pleiten de onderzoekers voor een marktbrede capaciteitsmarkt: exploitanten krijgen vergoedingen om capaciteit beschikbaar te houden in krappe momenten, wat ook investeringen in nieuwe centrales of grootschalige opslag stimuleert. De geschatte maatschappelijke baten zijn 2,5–3 miljard euro per jaar. Energie Nederland-voorzitter Cora van Nieuwenhuizen noemt het rapport een wake-upcall en waarschuwt dat sommige spelers, zoals EP NL, centrales willen sluiten als er geen regeling komt.

Implementatie is echter complex en tijdrovend: er moet worden bepaald hoeveel reservecapaciteit nodig is, Brussel moet staatssteun goedkeuren en voorbeelden als België laten zien dat het jaren kan duren. De sector legt druk op het kabinet; dinsdag wordt het rapport overhandigd aan klimaatminister Sophie Hermans. Experts waarschuwen dat uitstel duurder kan uitpakken dan vroeg handelen.