Grote druk op toespraak Von der Leyen: EU moet antwoord vinden op Trump en Poetin
In dit artikel:
Morgenochtend om 09.00 uur spreekt Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in het Europees Parlement in Straatsburg haar jaarlijkse Staat van de Unie uit, een moment waarmee ze de politieke koers voor het komende jaar wil uitzetten. De sfeer is echter somber: veel Europarlementariërs beschouwen de afgelopen zomer als vernederend voor de EU, met als belangrijkste pijnpunt het handelsakkoord met de Verenigde Staten. Afbeeldingen van een lachende Von der Leyen naast president Trump werden voor velen symbolisch voor een EU die concessies deed op het gebied van importheffingen zonder voldoende tegenprestaties te krijgen.
Von der Leyen en haar team verdedigen het akkoord als het best haalbare, dat hogere Amerikaanse tarieven voorkwam en bedrijven stabiliteit zou bieden. Critici wijzen er echter op dat die belofte kwetsbaar is als de VS — tegen afspraken in — opnieuw hogere heffingen opleggen, bijvoorbeeld uit ergernis over Europese boetes voor Amerikaanse techbedrijven zoals Google. Dergelijke ontwikkelingen zouden het beeld van een zwakke Europese positie versterken.
Politieke groepen in het Parlement leggen verschillende accenten voor de toespraak. Christen-Democraten willen een leider die duidelijk optreedt tegen de Russische agressie in Oekraïne en de EU door deze onzekere tijden loodst; mogelijk kondigt Von der Leyen aanvullende maatregelen aan om druk op Moskou te vergroten. Sociaaldemocraten en Groenen roepen juist op tot een veel scherpere veroordeling van het beleid van de Israëlische regering in de Gaza-crisis. Liberalen benadrukken de noodzaak om de concurrentiekracht van de EU te versterken door de interne markt echt af te maken en handelsbarrières te verwijderen.
Tegelijk zal Von der Leyen successen benoemen: deregulering om de economie concurrerender te maken, voortgang richting handelsakkoorden met Zuid-Amerika, India en Indonesië, en gezamenlijke defensie-investeringen ter waarde van honderden miljarden. Toch blijft de opdracht zwaar: geopolitieke spanningen — van Oekraïne en Gaza tot de rivaliteit tussen China en de VS — en de vraag of de EU daadwerkelijk haar belangen kan verdedigen, bepalen de achtergrond van haar toespraak. De klok tikt.