Grootste EU-begroting ooit: 2.000 miljard euro voor Brussel, minder voor boeren
In dit artikel:
De Europese Commissie presenteerde deze week haar voorstel voor de EU-meerjarenbegroting 2028-2034, met een totaalbedrag van bijna 2.000 miljard euro – de hoogste ooit voorgestelde omvang. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen bestempelde het plan als zeer ambitieus, maar gaf zelf geen heldere uitleg over de samenstelling van het budget. EU-ambtenaren boden slechts beperkte informatie over minder dan de helft van de begroting, waardoor veel onduidelijk bleef over de verdeling van de middelen.
De voorgestelde begroting is ruim 700 miljard euro hoger dan het huidige budget en moet nog unaniem worden goedgekeurd door alle 27 lidstaten. Verwacht wordt dat het definitieve bedrag na onderhandelingen nog steeds boven de 1.700 miljard euro zal liggen. Ondanks de absolute groei blijft het budget relatief gezien beperkt ten opzichte van het bruto nationaal inkomen van de lidstaten, dat stijgt van 1,13 naar 1,26 procent.
Een belangrijke wijziging betreft het landbouwbeleid: het huidige Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) wordt geïntegreerd in ‘Nationale en Regionale Partnerschapsplannen’, met 865 miljard euro in totaal, waarvan minimaal 300 miljard naar landbouw gaat. Dit betekent een aanzienlijke verlaging van de landbouwsubsidies ten opzichte van het huidige GLB-budget. Boerenorganisaties en een aantal lidstaten zien dit als een harde klap, mede door zwaardere voorwaarden waaronder subsidies worden verleend, die nu ook gekoppeld zijn aan hervormingen en rechtsstatelijkheid.
De BoerBurgerBeweging (BBB) reageert fel afwijzend op het voorstel. Europarlementariër Sander Smit noemt het budget onvoldoende en bekritiseert vooral de verminderde steun aan boeren, de verhoging van het totale budget en de introductie van nieuwe EU-belastingen, zoals op tabak en grote bedrijven. Volgens BBB bedreigt dit de voedselzekerheid, de maakindustrie en de economische weerbaarheid van de regio’s. Ook verzet BBB zich tegen het coronaherstelfonds van 650 miljard euro, dat vanaf 2028 moet worden terugbetaald, want dit fonds is volgens hen schadelijk en ongerechtvaardigd.
De Commissie wil het budget bovendien ‘versimpelen’ door bestaande financieringsprogramma’s te schrappen en samen te voegen tot drie hoofdfondsen. Critici vrezen juist meer ondoorzichtigheid en toegenomen politieke invloed vanuit Brussel, omdat de verdeling van geld minder transparant wordt en nationale regeringen meer controle krijgen, wat willekeur kan veroorzaken.
Verder wordt fors meer geld uitgetrokken voor defensie en ruimtevaart (minimaal 131 miljard euro), digitalisering (bijna 55 miljard euro), en de wederopbouw van Oekraïne met een speciaal fonds van 100 miljard euro. Daarnaast wordt een nieuw leenprogramma van 150 miljard euro opgezet voor investeringen in strategische sectoren.
BBB benadrukt dat er nog veel moet gebeuren om te komen tot een EU-begroting die volgens hen eerlijker, betaalbaarder en uitvoerbaarder is, waarbij boeren blijvende steun krijgen zonder extra lasten voor burgers en ondernemers, en de bureaucratie binnen de EU wordt teruggedrongen.