Groene zeeschildpad van uitsterven gered door betere bescherming
In dit artikel:
De nieuwste Rode Lijst van de IUCN laat een gemengd beeld zien: een duidelijk succesverhaal, maar ook zorgwekkende achteruitgang bij veel andere soorten. De groene zeeschildpad is het positieve voorbeeld: dankzij tientallen beschermingsmaatregelen — zoals het beschermen van paaistranden en het terugdringen van de vangst — is de wereldpopulatie sinds de jaren zeventig met ongeveer 28% gegroeid. Daardoor is de status van de soort opgewaardeerd van 'bedreigd' naar 'minst bedreigd'. De schildpad speelt een sleutelrol in onderwaterecosystemen zoals zeegrasvelden en koraalriffen, wat het herstel extra waardevol maakt. IUCN-covoorzitter Roderic Mast noemt het een krachtig bewijs dat gerichte maatregelen verschil kunnen maken, mits ook de algemene gezondheid van de oceaan wordt verbeterd.
Tegelijkertijd signaleert de lijst grote problemen: van de 172.620 beoordeelde soorten worden er 48.646 als bedreigd beschouwd en zes zijn recent als uitgestorven verklaard, waaronder een spitsmuis en een kegelslak. In het noordelijk poolgebied gaat het slecht met zeehonden: de klapmuts is opgewaardeerd van 'kwetsbaar' naar 'bedreigd', terwijl de baard- en zadelrob nu 'bijna bedreigd' zijn. Deze soorten zijn sterk afhankelijk van zee-ijs voor voortplanting, rust en foerageren; door klimaatopwarming smelt dat ijs veel sneller in het Arctische gebied — volgens de IUCN viermaal sneller dan elders. Naast opwarming bedreigen scheepvaart, olieactiviteiten en bijvangst ook walrussen en andere zeehonden. Hun achteruitgang heeft vervolgeffecten op roofdieren zoals ijsberen, omdat de dieren een centrale plek in het voedselweb innemen.
Ook vogels staan onder druk: 61% van de vogelpopulaties vertoont dalende aantallen en ruim 11% van alle vogelsoorten is bedreigd. Ontbossing in tropische gebieden — met name Madagaskar, West-Afrika en Midden-Amerika — is een belangrijke oorzaak. IUCN-vogelexpert Ian Burfield wijst erop dat zulke verliezen grote gevolgen hebben voor ecosystemen en mensen, omdat vogels bestuiven, zaden verspreiden, plagen bestrijden en als aaseters fungeren. Als voorbeeld draagt de neushoornvogel bij aan klimaatregulatie door grote aantallen zaden te verspreiden, wat bossen en hun koolstofopslag ondersteunt.
De IUCN dringt aan op strengere maatregelen tegen ontbossing en op bredere inspanningen om oceanen en poolgebieden te beschermen; zonder zulke ingrepen zal het herstel van veel soorten kwetsbaar blijven.