'Gouden schaatsmeisje' ging niet naar de disco, maar naar de ijsbaan - en won de olympische titel
In dit artikel:
Ans Broekema‑Schut, geboren 26 november 1944 in Apeldoorn, is op vrijdag 7 november overleden. Schut was een van de centrale figuren achter de internationale doorbraak van het Nederlandse vrouwenschaatsen in de jaren zestig, samen met ploeggenoten Stien Kaiser, Carry Geijssen en later Atje Keulen‑Deelstra. Begin 1968 toonden de drie hun vorm door bij het WK allround in Helsinki op de podiumplaatsen te eindigen; een maand later reisden ze als favorieten naar de Olympische Winterspelen in Grenoble.
Op de Spelen kende Schut eerst een teleurstelling: op de 1.500 meter verloor ze het contact met haar ritme en werd twaalfde, ruim achter de Finse winnares Kaija Mustonen. Twee dagen later herpakte ze zich op de slotafstand, de 3 kilometer op het ijs van Parc Paul Mistral. Met een bijna foutloze race – „Toen was ik zo geconcentreerd”, zei ze later – zette ze op 12 februari 1968 een tijd van 4.56,2 neer en veroverde olympisch goud. Ze was daarmee de onbetwiste snelste die dag; Mustonen en Kaiser bleven ver achter. Haar zege maakte haar in eigen stad en land tot een nationale heldin; de Apeldoornse kranten besteedden uitgebreide aandacht aan de kampioene.
Schut begon met schaatsen op de vijver bij Paleis Het Loo en kon vanaf 1963 trainen op de nieuwe kunstijsbaan in Deventer. Thuis en op het ijs vormde ze samen met Kaiser en Geijssen de drijvende kracht achter wat in media en televisie later de „gouden schaatsmeisjes” werd genoemd. Na het olympisch succes zette ze wereldrecords neer op de 1.500 m en 3 km en stond in 1969 even bovenaan de wereldranglijst. Ze stopte competitief in 1972, maar bleef het schaatsen volgen; zo zat ze in maart dit jaar nog in Thialf om haar kleinkinderen te zien deelnemen aan een wedstrijd.
De Deventer ijsbaan waar ze ooit trainde is verdwenen onder woningbouw, maar de plaatselijke herinnering leeft voort: een straatnaam draagt haar naam (Ans Schutpad). Haar loopbaan wordt ook in documentaires teruggeblikt, onder meer in de aflevering over de „gouden schaatsmeisjes” van Andere Tijden Sport (2022). Schut laat een belangrijke erfenis na in de geschiedenis van het Nederlandse schaatsen.