Goede doelen beleven gouden tijden in december: „Mensen zijn vrijgeviger"

In dit artikel:

In december lopen giften traditioneel op, maar exacte Nederlandse cijfers voor die maand ontbreken, zegt Kick van der Mark van Goede Doelen Nederland. Wel laat onderzoek uit de VS zien dat daar in december bijna een derde van het jaarlijkse geefgedrag plaatsvindt en in de laatste drie dagen zelfs zo’n 10 procent. Gedragskundigen plaatsen die jaarafsluitende vrijgevigheid in een religieuze en psychologische context: kersttradities en het gevoel het jaar ‘goed af te sluiten’ stimuleren doneren, en mensen compenseren soms eigen luxegedrag door iets goeds te doen (het zogeheten moral licensing).

Goededoelenorganisaties en commerciële partijen spelen bewust in op dat sentiment met campagnes en collectes rond Kerst. René Bekkers, hoogleraar filantropie, ziet dat december een consequent gunstig wervingsmoment is en dat veel instellingen proberen eenmalige schenkingen om te zetten in periodieke bijdragen — een aanpak die irritatie kan oproepen, maar wel stabiliteit biedt voor beleid. Daarnaast groeit de opbrengst uit erfenissen; vooral oudere en vaak kinderloze koppels laten vaker goede doelen in hun testament opnemen.

Religie blijft een belangrijke factor: kerkgangers leveren nog steeds een groot deel van de donaties, maar door ontkerkelijking krimpt de totale ‘taart’. De focus van giften verschoof naar gezondheidsthema’s (bijv. Hartstichting). Ook moslims geven relatief veel; de verplichte zakat (ongeveer 2,5% van het vermogen) vormt een structurele bron die sommige organisaties onvoldoende aanspreken.

Volgens het rapport “Geven in Nederland 2024” doneert driekwart van de huishoudens jaarlijks, met een gemiddelde gift rond €350. Internationaal scoort Nederland hoog op het percentage gevers, maar andere landen geven meer in verhouding tot inkomen — vaak omdat armoede lokale wederzijdse steun vergroot.