'Gewone Fransen' willen het land platleggen, dat premier is opgestapt verandert daar niks aan
In dit artikel:
Duizenden Fransen bereiden zich via Facebook en Telegram voor op een landelijke actiedag tegen bezuinigingen, gepland voor aanstaande woensdag. De oproepen komen niet van vakbonden of politieke partijen, maar van losse onlinegroepen; er zijn de afgelopen weken honderden speciale pagina’s en chatgroepen ontstaan. Veiligheidsdiensten houden rekening met ongeveer 100.000 deelnemers op diverse plekken in het land, een inschatting gebaseerd op het enthousiasme op Telegram, maar de werkelijke opkomst is onzeker.
In Saint-Étienne verzamelen actievoerders woensdagochtend om 08.30 uur bij het treinstation — zo’n zeshonderd mensen hebben zich al aangemeld en het lokale spoorwegpersoneel legt het werk neer om mee te doen. In Caen beginnen demonstranten al om 04.00 uur en bezetten zij een rotonde op de weg naar Ouistreham. Verder worden acties voorbereid in regio’s als Bretagne en rond Lyon; in Rennes nemen winkeliers preventieve maatregelen. Plannen variëren van straatdemonstraties tot blokkades van raffinaderijen en oproepen om een dag geen geld uit te geven. Op de ringweg rond Parijs worden blokkades verwacht; grote snelwegafsluitingen lijken vooralsnog onwaarschijnlijk, al kunnen tolpoorten of lokale knelpunten geraakt worden.
De directe aanleiding waren de aangekondigde bezuinigingen van premier François Bayrou — bijna 44 miljard euro besparingen om het langejarige begrotingstekort en de oplopende staatsschuld aan te pakken — maar Bayrou werd maandagavond door een oppositiecoalitie in de Assemblée weggestemd. Daardoor liggen zijn plannen voorlopig "in de ijskast" en moet president Macron een nieuwe premier aanwijzen of nieuwe verkiezingen uitschrijven. Ondanks die politieke wending zetten veel online georganiseerde groepen de actiedag door.
Autoriteiten vrezen echter dat extremistische groepen uit links-radicale kringen, zoals Black Bloc-activisten, bij de demonstraties aansluiten en vochtige confrontaties en vernielingen veroorzaken. De ervaring met de Gele Hesjes van 2018–2019 houdt de overheid alert. Uit recent onderzoek en peilingen blijkt dat 46 procent van de Franse bevolking de actie steunt — vooral links-radicale kiezers — terwijl 28 procent tegen is en 26 procent onverschillig. Denktank Fondation Jean Jaurès oordeelt dat de beweging niet boven de partijen staat maar grotendeels links-radicaal van karakter is.
Hoewel de aangekondigde acties formeel één dag duren, circuleren op sociale media oproepen om door te gaan tot volgende week donderdag, wanneer de vakbonden zelf landelijke stakingen en demonstraties hebben aangekondigd.