Geweld tegen Jakobskruiskruid werkt averechts
In dit artikel:
2 september 2025 — Grote ingrepen zoals elektrocutie, klepelen of massale uitroeiing worden momenteel ingezet tegen Jakobskruiskruid, maar uit praktische en ecologische overwegingen zijn die middelen volgens de auteurs contraproductief. In Oosterwolde (Frl.) loopt een proef waarin een trekker met 8.000 volt over bermen rijdt om te onderzoeken of elektrocutie de aantallen kruiskruid vermindert en of die methode duurzamer is dan regulier maaien. De provincie Fryslân eist resultaten op zowel ecologisch als financieel vlak.
De kern van de kritiek is dat Jakobskruiskruid een klassieke pionierplant is: de zaden kiemen vooral op open, verstoorde grond. Werkwijzen die juist die verstoring veroorzaken — klepelen, te laag maaien, zware machinerie, overbegrazing of graafwerkzaamheden — maken nieuwe kiembedden. Elektrocutie doodt behalve de Jakobskruiskruid-planten ook andere bovengrondse vegetatie en veel bodemleven, waaronder natuurlijke vijanden van het kruid. Daardoor ontstaan open plekken zonder concurrentie of plaagregelaars, precies de voorwaarden die de soort nodig heeft om zich te vestigen en uit te breiden.
Bovendien kan achterblijvend maaisel de bodem verrijken. Zo verschuift de vegetatiesamenstelling richting dominante ruigtesoorten zoals brandnetel, braam en ridderzuring, wat bloemrijkheid en insectenrijkdom vermindert. Daarom noemen de auteurs het “zwaar geschut” en een verspilling van tijd, energie en geld.
Praktische conclusie: volledige uitroeiing is onhaalbaar en niet wenselijk; verstandiger is het wegnemen van de oorzaken van verstoring en het behoud van een dichte, gezonde grasmat. Goed onderhouden weilanden en bermen (vermijden van overbegrazing, juiste maaihoogte, beperken van bodemverstoring en afvoeren van maaisel) voorkomen massale kieming. De tekst is opgesteld door Leonie Tijsma en Baudewijn Odé (FLORON) en Esther Hegt (Jakobskruiskruid.com).
Kortom: bestrijden door te verstoren werkt averechts — voorkomen via aangepast beheer is effectiever en goedkoper, en draagt minder schade toe aan biodiversiteit.