Genocide dreigt in verscheurd Sudan: „Dit is geen toevallig geweld"
In dit artikel:
Talloze filmpjes en satellietbeelden tonen dat strijders van de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF) na de val van Al-Fashir op grote schaal geweld tegen burgers pleegden: juichend bij executies, volle magazijnen leegschietend op vluchtende mensen en plekken in de stad die vanuit de ruimte rood kleuren — door onderzoekers van de Yale School of Public Health geïnterpreteerd als aanwijzingen voor massa-executies.
Sinds april 2023 voeren het Sudanese regeringsleger (SAF) en de RSF een bloedige machtsstrijd. De recente strijd concentreerde zich op Al-Fashir, de laatste grote stad in Darfur die nog door het regeringsleger werd gehouden. Na een belegering van ongeveer achttien maanden viel de stad deze week in handen van de RSF. Circa 250.000 inwoners zaten tijdens het beleg opgesloten en leden onder ernstig gebrek aan voedsel, water en medicijnen; volgens Clingendael-expert Anette Hoffmann lijkt uithongering bewust als dwangmiddel te zijn ingezet.
Na de inname escaleerde het geweld: RSF-militairen doorzochten huizen en voerden executies uit, terwijl duizenden mensen op de vlucht sloegen. De Internationale Organisatie voor Migratie meldt dat meer dan 36.000 mensen direct na de val van de stad hun toevlucht zochten elders. Vluchtroutes bleken gevaarlijk: overlevenden rapporteren martelingen, groepsverkrachtingen en moorden. Een vluchteling vertelde de BBC over het extreme geweld en georganiseerde mishandeling onderweg.
RSF-leider Mohamed Hamdan Dagalo erkende dat er „overtredingen” plaatsvonden en liet enkele arrestaties noteren, maar onderzoekers en regionale experts spreken van een systematische campagne. De slachtoffers zijn vooral niet-Arabische boeren; hun dorpen, waterbronnen en gemeenschappen worden doelbewust aangevallen. Hoffmann legt een direct verband met de vroegere Janjaweed-milities en waarschuwt dat de patronen van etnisch geweld in Darfur opnieuw op genocide kunnen wijzen.
Strategisch verandert de val van Al-Fashir het conflict: met controle over Darfur heeft de RSF toegang tot aanvoerroutes vanuit Libië en kan zij druk verleggen richting Kordofan en uiteindelijk Khartoem. Humanitair is de situatie catastrofaal: de Verenigde Naties schatten dat ruim 25 miljoen Sudanese mensen honger lijden en 12,7 miljoen ontheemd zijn. Hoffmann wijst op het uitblijven van daadkracht van de internationale gemeenschap en noemt het verminderen van buitenlandse steun aan de RSF — met name uit de Verenigde Arabische Emiraten — als een cruciale hefboom om het geweld te beperken. Door strategische en economische belangen blijft die druk echter vooralsnog uit, waardoor het risico op verdere etnische zuivering toeneemt.