'Generalsanierungen' moeten Duitse spoorwegen weer 'pünktlich' maken
In dit artikel:
Deze zomer bereikte staatsvervoerder Deutsche Bahn een dieptepunt: nog maar 56 procent van de langeafstandstreinen kwam op tijd, terwijl uitgevallen treinen niet eens in die statistiek zijn opgenomen. Als reactie presenteerde verkeersminister Volker Schnieder (CDU) een ingrijpend herstelplan: tientallen miljarden euro’s en een "marathon aan vernieuwingen" moeten het spoor weer betrouwbaar, schoon en veilig maken. Een punctualiteit van 90 procent ziet de regering echter pas op de zeer lange termijn als realistisch.
Centraal staat de zogenaamde Generalsanierung: in de komende tien jaar worden meer dan veertig hogesnelheidslijnen rigoureus vernieuwd — niet meer pleisters plakken, maar rails, wissels, bovenleidingen en viaducten volledig vervangen. Op het traject Berlijn–Hamburg loopt zó’n herbouwproject al; daar wordt in negen maanden vrijwel het hele spoor herlegd. Projectleiders beschrijven het werk als het in stukken zagen en vervangen van spoordelen, het heropbouwen van spoordijken en het installeren van moderne infrastructuur. Eerder dit jaar werd het traject Frankfurt–Mannheim voor 1,5 miljard euro opgeknapt; na honderd dagen waren vertragingen daar met 27 procent verminderd.
De renovaties brengen echter scherpe nadelen met zich mee: tijdens een Generalsanierung rijden maandenlang geen treinen over het traject, en reizigers ervaren al jaren structurele vertragingen. Deutsche Bahn kampt met miljardenverliezen, achterstallig onderhoud en een netwerk dat te veel verkeer over dezelfde sporen moet verwerken. Experts wijzen erop dat in het verleden, deels met het oog op een mogelijke beursgang, dure voorzieningen zoals extra wissels en inhaalsporen verdwenen. Daardoor is het systeem kwetsbaarder bij storingen; goederen-, langeafstand- en regionale treinen delen vaak dezelfde baanvakken, terwijl landen met betere prestaties vaak aparte hogesnelheidslijnen hebben.
Vakanties en grote bouwprojecten (zoals Stuttgart21) lijden aan kosten- en deadlineoverschrijdingen, en personeelstekorten in zowel de operatie als de bouw vertragen herstelwerk en drijven kosten op. Deskundigen juichen de grootschalige renovaties toe, maar waarschuwen dat regulier onderhoud en slimme operationele verbeteringen (meer inhaalmogelijkheden, nieuwe technieken, betere dienstregelingen) niet mogen blijven liggen. Reizigers blijven sceptisch en bereiden zich steeds vaker voor met back-upplannen als ze door het land moeten reizen.