Gemeenten moeten straks zelfdodingen voorkomen, met hekken en een zorgnetwerk
In dit artikel:
Nederland bereidt zich voor op de Wet integrale suïcidepreventie die op 1 januari ingaat; doel is het aantal zelfdodingen terug te dringen. Volgens het CBS waren er vorig jaar 1.849 zelfdodingen in Nederland — gemiddeld vijf per dag. Nu heeft nog maar 14% van de gemeenten beleid gericht op suïcidepreventie; binnen ongeveer twee jaar na inwerkingtreding van de wet moet dat in alle gemeenten geregeld zijn. Voor uitvoering is jaarlijks 10 miljoen euro gereserveerd.
Stichting 113 Zelfmoordpreventie en wetenschappers zien zowel beleidsontwikkeling als praktijkmaatregelen toenemen. Coördinator Sanne Leenen wijst op een landelijk actieplan waar steeds meer gemeenten zich bij aansluiten. Renske Gilissen, bijzonder hoogleraar suïcidepreventie (Universiteit Leiden), benadrukt dat voorkomen zowel om cultuurverandering als om concrete interventies vraagt. Op school moet meer aandacht komen voor omgaan met problemen en het bespreekbaar maken van suïcidale gedachten; daarnaast is training nodig voor hulpverleners en professionals die als eerste contact hebben — van schuldhulpverleners tot politie en ambulancepersoneel. Ook pleit ze ervoor dat huisartsen beter doorvragen bij signalen van somberheid.
Naast gesprekken spelen fysieke maatregelen een rol: het beperken van toegang tot methodes door hekken, vangnetten, antiloopmatten en het weghalen van schuilplaatsen bij spoorlijnen en hoge gebouwen kan impulsen vertragen en pogingen voorkomen. In de Overijsselse gemeente Rijssen-Holten, waar tussen 2021 en nu achttien zelfdodingen langs het spoor plaatsvonden, heeft spoorbeheerder ProRail camera’s en een kilometer hek geplaatst en staan er verwijzingen naar 113 op meerdere plekken; de gemeente overlegt met ProRail over aanvullende stappen.
Gilissen waarschuwt dat veel zelfdodingen binnenshuis gebeuren, waardoor alleen fysieke afscherming niet volstaat; juist combinatie van toegankelijke hulp, getrainde naasten/professionals en lokaal hulpnetwerk is volgens haar cruciaal. Er is volgens betrokkenen veel bereidheid bij gemeenten om beleid te ontwikkelen — de rijkssteun en wetgeving geven volgens 113 een extra impuls om suïcidepreventie urgent en structureel aan te pakken.