Gehele tekst van Troonrede 2025
In dit artikel:
Koning Willem‑Alexander hield dinsdag in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag de Troonrede voor 2025. Hij schetste de politieke en maatschappelijke prioriteiten van het komende jaar en riep op tot samenwerking nu het kabinet na recente gebeurtenissen op een smalle parlementaire basis staat.
Het kabinet wil in nauw overleg met de Staten‑Generaal verder bouwen op wat vorig jaar is ingezet, ondanks dat veel steun nog verworven moet worden. Centraal staan zorgen van burgers over inkomen, veiligheid, wonen en zorg: mensen willen voldoende inkomen, een veilige woonomgeving, beter toegang tot gezondheidszorg en onderwijs dat basisvaardigheden waarborgt. Migratiebescherming krijgt prioriteit; afronding van de behandeling van nieuwe migratiewetgeving wordt nagestreefd omdat grip op migratie breed als urgent wordt ervaren.
Veiligheid kreeg veel aandacht: na de NAVO‑top en besluiten om defensie-uitgaven fors te verhogen, benadrukte de koning dat geopolitieke spanningen opnieuw urgent zijn. Nederland levert extra militaire inzet: recent zijn twee luchtverdedigingseenheden en 300 militairen naar Zuidoost‑Polen gestuurd. Tegelijk is binnenlands veiligheidsthema belangrijk: geld is opgenomen in de begroting 2026 voor betere veiligheid op stations, meer opvang voor slachtoffers van huiselijk geweld en maatregelen tegen femicide. Ook sociale samenhang en het terugdringen van polarisatie kwamen terug als urgente opgave.
Op zorggebied verwijst de Troonrede naar concrete akkoorden: het Aanvullend Zorg‑ en Welzijnsakkoord, de Hervormingsagenda Jeugd en het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg, met als doel betere toegang tot gezondheidszorg en verbetering van langdurige zorg thuis en in verpleeghuizen.
Ruimtelijk beleid en het stikstofdossier zijn sleutelthema’s voor woningbouw en infrastructuur. Met het Startpakket Nederland van het Slot wil het kabinet het stikstofslot opheffen, zodat vergunningverlening, huizenbouw en onderhoudswerk aan wegen en bruggen kunnen doorgaan. De Nota Ruimte brengt ruimtelijke opgaven — wonen, natuur, energie, defensie, landbouw en klimaatadaptatie — samen en wijst vier locaties aan voor grootschalige woningbouw.
Economisch werden gemengde cijfers genoemd: werkloosheid is laag en armoede daalt; koopkracht verbetert door loonstijgingen. Tegelijk is economische groei te laag en zijn ondernemers bezorgd over het investeringsklimaat. Het kabinet wil de regeldruk verlagen, voorbereidt een nationale investeringsinstelling, en investeert fors in de halfgeleiderindustrie; de regeling voor lagere industrie‑energiekosten loopt door tot 2028.
Op het buitenlands beleid staat het beëindigen van het geweld in Oekraïne en Gaza voorop. Nederland blijft Oekraïne militair en diplomatiek steunen en zet zich in voor een staakt‑het‑vuren in Gaza, bij voorkeur in Europees verband. De koning sloot af met een oproep aan politiek en samenleving om verschillen op volwassen wijze te overbruggen en wees op de opkomst bij de verkiezingen op 29 oktober als belangrijk democratisch moment.