Geheim rapport: Groninger Museum is de weg kwijt en heeft financiële injectie nodig
In dit artikel:
Het Groninger Museum verkeert zowel financieel als artistiek in zwaar weer, blijkt uit een vertrouwelijk rapport van adviesbureau Berenschot. Het rapport, afgerond half juli en in opdracht van gemeente en provincie Groningen, schetst een instelling zonder actuele strategische koers, met een lege kas en een gebouw dat binnenkort renovatie nodig heeft. Gemeente en provincie subsidiëren het museum jaarlijks met respectievelijk €4,7 miljoen en €1,3 miljoen en hebben sinds 2023 het museum onder curatele gezet; sindsdien zijn maandelijkse rapportages en overleggen verplicht en hebben de overheden in de praktijk de rol van de Raad van Toezicht overgenomen.
Berenschot adviseert een eenmalige financiële impuls zodat het museum in 2027 een herstart kan maken; tot die tijd spreekt het rapport van een impasse. De provincie en gemeente zijn hierover in gesprek met de museumdirectie—er vond recent een overleg plaats op het Groningse stadhuis maar het resultaat is nog niet bekend. Het museum ontving dit jaar al eerder extra steun uit een gemeentelijk transformatiefonds voor noodlijdende culturele instellingen.
De oorzaak van de problemen ligt volgens Berenschot deels in slechte financiële sturing: onverwachte verliezen in 2022 en 2023, onduidelijkheden rond kosten en opbrengsten en een tekort aan financieel bewustzijn. Eerder kritische onderzoeken, waaronder van de Raad voor Cultuur, worden door Berenschot bevestigd. De vorige directie krijgt een kritiek: zij zou te weinig hebben geïnvesteerd in relaties met overheden en lokale culturele partners en te weinig aandacht hebben gehad voor de zakelijke kant van het museum.
Ook personele onrust speelt mee. Kort na het rapport trad een nieuwe directie aan met Roos Gortzak (artistiek) en Jan Geert Vierkant (zakelijk); laatstgenoemde is inmiddels opgestapt. In oktober werd Nynke Stellingsma tijdelijk aangesteld als algemeen directeur, wat het herstelproces vertraagt en delen van het rapport deels achterhaald maakt.
Praktische aanbevelingen van Berenschot zijn onder meer: streven naar gemiddeld 200.000 bezoekers per jaar (nu circa 145.000), jaarlijks minstens één grote publiektrekker organiseren, minder maar langere tentoonstellingen programmeren en het vaste personeelsbestand verkleinen ten gunste van flexibele inzet. Het museum telt nu bijna 100 medewerkers (62,5 fte).
Het museum zelf laat reacties over aan gemeente en provincie; beide instanties zeggen het Berenschot-rapport te betrekken bij de lopende gesprekken over de toekomst. Voormalig directeur Andreas Blühm verwerpt het beeld dat in het rapport van hem wordt geschetst en noemt de kritiek onjuist.