Geert Wilders wil voortouw bij formatie: 'Eerst alle stemmen tellen'

In dit artikel:

Volgens de voorlopige telling staan zowel de PVV als D66 op 26 zetels; D66 heeft een klein voorsprongje van ongeveer 2000 stemmen. Geert Wilders stelt dat er pas over een kabinetsformatie gesproken mag worden nadat de definitieve uitslag door de Kiesraad is vastgesteld. Hij zegt dat de PVV het voortouw wil nemen als die partij uiteindelijk de grootste blijkt en voegde op X toe: "We zullen alles doen om dit te voorkomen."

De situatie is opmerkelijk omdat het verschil tussen de twee grootste partijen zo miniem is, waardoor onduidelijkheid bestaat over wie het initiatief bij de formatie moet krijgen. Wettelijk is de Kiesraad verantwoordelijk voor de officiële telling en die procedure duurt tot acht dagen na de verkiezingen. Eerst tellen lokale stembureaus de stemmen en leggen de uitkomsten vast in een proces‑verbaal dat door alle tellers wordt ondertekend. Die resultaten worden op gemeentelijk niveau samengevoegd met behulp van de Kiesraadsoftware OSV2020, daarna gecontroleerd door hoofdstembureaus. In een openbare zitting stelt de Kiesraad de definitieve uitslag vast, kan een hertelling gelasten, bepaalt de zetelverdeling en benoemt de gekozen Kamerleden.

Door die formele stappen vraagt Wilders dat D66 niet voortijdig een verkenner of andere formatiezet in gang zet. De kleine marge maakt een hertelling of verschuiving in zetelaantallen nog mogelijk, waardoor pas na het definitieve oordeel van de Kiesraad met zekerheid over de formatie kan worden begonnen.