Geen zorgen, er vallen nog heel wat politieke partijen af voor we naar de stembus gaan

In dit artikel:

Het aantal politieke bewegingen dat zich bij de Kiesraad heeft gemeld voor de komende Tweede Kamerverkiezingen is flink toegenomen: waar 15 partijen nu in de Kamer zitten, staan er inmiddels 54 geregistreerde partijen bij de kiesautoriteit. Rond de deadline van 19 augustus verschenen allerlei nieuwkomers op het toneel, van JOU (Jongere Ouderen Unie) en Partij Bijzonder tot Mera25 en de veelbetekenend genaamde B. Rede en Innovatie voor Natuur en Geluk. Sommige van die partijen hebben al websites met programmapunten, maar de inhoud is vaak nog summier of in opbouw.

Een duidelijke trend is dat provinciale en lokale belangen proberen door te dringen naar landelijke politiek. Zo meldt de FNP (Fryske Nasjonale Partij) zich en trok zij het voormalige NSC-Kamerlid Aant Jelle Soepboer aan. Ook Lokaal Brabant en een Limburgse dialectpartij (Oos Limburg) schreven zich in; laatstgenoemde trok zich echter alweer terug. De Limburgers wilden alleen in de kieskring Limburg meedoen en mikten op één zetel, maar liepen tegen praktische drempels aan: om landelijke zendtijd te verkrijgen moet een partij in 19 van de 20 kieskringen uitkomen, en daar zijn per kieskring dertig ondersteuningsverklaringen voor nodig. Daarnaast bleek het in korte tijd lastig om voor iedere kandidaat een Verklaring Omtrent het Gedrag te regelen.

Dat soort administratieve en procedurele eisen zal naar verwachting veel partijen van de lijst doen verdwijnen. Binnenkort is de dag van kandidaatstelling; partijen moeten dan onder meer instemmingsverklaringen en identiteitskopieën van kandidaten, ondersteuningsverklaringen, een bewijs van betaling van een borgsom van 450 euro en een machtiging voor de lijstnaam inleveren. Na indiening volgt een controle- en publicatieproces, met de mogelijkheid voor burgers om in beroep te gaan bij de Raad van State. Die moet uiterlijk 29 september uitspraak doen, waarna stembiljetten gedrukt kunnen worden.

Ter context: in 2023 namen uiteindelijk 26 partijen deel aan de verkiezingen. Ook kan zich de afgelopen jaren nog ongewone situaties voordoen, zoals de terugtrekking van een kandidaat kort voor de stembusgang — een handeling die niet altijd meer ongedaan te maken is wanneer de kieslijsten eenmaal zijn vastgesteld. Kortom: veel aanmeldingen, maar logistieke en juridische barrières zullen bepalen welke partijen écht op het stembiljet verschijnen.