Geen verplichte knuffels en eten dat ze lusten: met deze 6 tips maak je kerst minder stressvol voor kinderen

In dit artikel:

Kinderpsychologe Marjoleine De Clercq (Universitaire Kinder- en Jeugdpsychiatrie, ZAS) geeft praktische tips om de eindejaarsperiode voor kinderen minder belastend te maken. Ze waarschuwt dat vooral heel jonge kinderen en neurodivergente kinderen — bijvoorbeeld met autisme, ADHD, leerstoornissen of afwijkende begaafdheid — snel overprikkeld raken door drukte, lichtjes, nieuwe kleding en onbekend eten. Ook neurotypische kinderen kunnen last hebben, al doorgaans in mindere mate.

Belangrijke maatregelen die ze aanbeveelt:
- Bereid je kind voor: maak een kort overzicht van wanneer welke familiebezoeken plaatsvinden, wie er komt en wat er op het menu staat. Vooraf weten wat er gebeurt vermindert verrassingen en spanning.
- Bied vertrouwd eten aan: naast feestgerechten moeten kinderen ook iets krijgen dat ze echt lusten (bijv. frietjes of appelmoes). Verplichte proeverijen van ongewend eten kunnen onnodige stress opleveren.
- Dwing geen fysieke begroetingen af: verplichtingen tot knuffels of kussen kunnen angstig maken. Zorg dat kinderen een beleefde groet kunnen brengen op een manier die voor hen werkt (zwaaien, high five, etc.).
- Maak voorleesmomenten minder belastend: het voorlezen van nieuwjaarsbrieven kan voor sommige kinderen overweldigend zijn. Lees samen, beperk het aantal keren of zorg dat ze het met de juf kunnen doen.
- Verminder verrassingselementen bij cadeaus: voor sommige kinderen helpt het als ze al weten wat er in een pakje zit, zodat de reactie minder chaotisch is.
- Houd vast aan bedtijden: slaaptekort of uitputting vergroot stress en prikkelbaarheid; zorg ook tijdens bezoekplaatsen voor slaapmogelijkheden.

De Clercq illustreert haar advies met een integrale nieuwjaarsbrief uit kinderperspectief, die de sensorische overbelasting en sociale onzekerheden van jonge kinderen schetst: lawaai, felle lichtjes, strakke feestkleding, onbekend eten en het moeten tonen van emotie bij cadeaus. Haar oproep is praktisch: zie en bescherm kinderen in deze periode, bespreek samen regels (wie er komt, hoe je groet, wanneer je naar huis gaat) en geef ze keuze en ruimte waar mogelijk. Deze eenvoudige aanpassingen maken feestdagen veiliger en plezieriger voor kinderen die anders snel overstuur raken.