Geen reden tot zelfgenoegzaamheid voor Democraten na verkiezingswinst
In dit artikel:
De Democraten boekten dinsdag aanzienlijke successen in de zogenoemde off‑year verkiezingen —de lokale kiesrondes tussen presidents- en midtermjaren— maar die overwinningen betekenen niet automatisch dat de partij structureel opklimt. De uitslagen gelden wel als een eerste signaal richting de Congresverkiezingen van volgend jaar.
Opvallende resultaten: in New York won Zohran Mamdani de burgemeestersverkiezing; in Virginia triomfeerde de gematigde voormalig CIA‑medewerkster Abigail Spanberger met 57 procent, en in New Jersey behaalde ex‑marinepiloot Mikie Sherrill een stevige zege met 63 procent. In Pennsylvania wisten Democraten hun meerderheid in het hooggerechtshof van de staat te behouden. Deze overwinningen laten zien dat zowel gematigde als linkse kandidaten succes kunnen hebben, afhankelijk van de lokale dynamiek.
Een cruciale ontwikkeling gaat echter niet om personen maar om de manier waarop kiesdistricten worden getekend. Californische kiezers keurden Proposition 50 goed —een plan van gouverneur Gavin Newsom om de herindeling te beïnvloeden— waarmee de Democraten naar verwachting bij volgende Huisverkiezingen enkele extra zetels kunnen winnen. Het initiatief is deels een reactie op tussentijdse herindelingen in Texas, uitgevoerd door Republikeinse staatswetgevers, die mogelijk vijf zetels voor de GOP opleveren. Het strategisch herschikken van districten —gerrymandering— blijft een krachtig instrument om verkiezingsuitslagen te beïnvloeden en is nu onderwerp van wederzijdse tegenreacties tussen staten.
Economische onvrede was een belangrijke motivatie voor kiezers. Hoewel inflatie en macrocijfers zijn verbeterd (inflatie rond 3 procent), voelen veel Amerikanen dat prijzen van boodschappen, energie, zorg en woningen hun koopkracht niet herstellen. Daarnaast speelt de langdurige federale shutdown sinds 1 oktober een rol; peilingen wijzen uit dat veel kiezers de Republikeinen verantwoordelijk achten voor de impasse, ondanks dat ook Democraten weinig willen toegeven.
Donald Trump duidt de nederlagen anders: hij wijst op het ontbreken van zijn naam op het stembiljet en legt de schuld bij de shutdowns. Voor de Democraten is de boodschap minder euforisch dan de winstcijfers doen vermoeden: de partij moet nog kiezen welke koers ze wil varen — gematigd en pragmatisch zoals Spanberger en Sherrill, of progressief zoals sommige nieuw aangewezen lokale leiders — voordat ze zich kan opmaken voor blijvende macht op nationaal niveau.