Friese boer streed voor verbod verbrandingsmotor, autolobby morrelt nu flink aan dit EU-besluit
In dit artikel:
De verkoop van nieuwe auto’s met benzine- of dieselmotoren wordt in de EU vanaf 2035 verboden. Autofabrikanten zijn daar ontevreden over: ze zien marktaandeel dalen, ondervinden scherpe concurrentie van vaak goedkopere Chinese merken en kampen met invoerheffingen uit de VS. In Duitsland hebben rechts-conservatieve partijen de aanval geopend om de 2035-deadline terug te draaien; bondskanselier Friedrich Merz pleitte recent voor toelating van zogeheten range extenders (kleine verbrandingsmotoren als actieradiusvergroter).
De man die destijds verantwoordelijk was voor het vastleggen van die EU-maatregel is de Fries Jan Huitema (41), voormalig VVD-Europarlementariër en ex-melkveehouder uit Makkinga. In 2022 stelde hij als rapporteur een verbod op de verkoop van nieuwe auto's met verbrandingsmotoren vanaf 2035 voor, vooral om fabrikanten duidelijkheid te geven zodat zij konden investeren in elektrificatie en zo concurreren met China. Het voorstel werd in juni 2022 in het Europees Parlement aangenomen.
Huitema is verbaasd en geïrriteerd door de huidige verontwaardiging in de autosector. Volgens hem hebben fabrikanten nog ruim de tijd om aan CO2-regels te voldoen en worden bezwaren nu vooral gebruikt als zondebok voor dalende verkopen. Hij wijst erop dat elektrische technologie snel verbetert — recente modellen halen veel grotere actieradii dan een paar jaar terug — en waarschuwt dat het intrekken van de 2035-doelstelling kortzichtig is: terugschakelen zou investeringsonzekerheid creëren, mogelijk leiden tot nieuwe fabrieken voor verbrandingsmotoren en Europa kwetsbaar maken tegenover Chinese merken als BYD. Huitema vergelijkt het gevaar met het verleden van Nokia, dat innovatie miste.
Tegelijk valt Huitema niet terug op louter verbodspolitiek: hij pleit voor actieve steun van Europa aan de transitie — innovatiesubsidies, stimuleringsregelingen om zakelijke rijders Europese elektrische voertuigen te laten kiezen, investeringen in laadinfra en omscholingsfondsen voor werknemers in de traditionele autosector. Aan het verbod waren al middelen gekoppeld zoals omscholingssubsidies, investeringsverplichtingen voor laadinfrastructuur en het schrappen van de overgang naar strengere brandstofemissienormen (euro‑7).
De discussie speelt in een breder Europees beeld waarin klimaatambities de laatste tijd worden afgezwakt: voorstellen voor vergaande broeikasreductie in 2040 zijn ingetrokken, ontbossingsregels versoepeld en de Europese duurzaamheidsregels voor bedrijven zijn afgezwakt. Ook bij het Nederlandse publiek loopt de urgentie voor klimaatonderwerpen terug volgens peilingen, wat politieke ruimte geeft aan tegenstanders van strikte klimaatmaatregelen. Huitema blijft desondanks pleiten voor het handhaven van de 2035-deadline als instrument om langetermijninvesteringen en Europese concurrentiekracht veilig te stellen.