Franse premier zit op schopstoel, en dat geeft Macron én Frankrijk grote kopzorgen: 'We staan op een kritiek punt in onze geschiedenis'

In dit artikel:

Premier François Bayrou staat aan de rand van de val: maandag dreigt hij de vertrouwensstemming in het parlement te verliezen nadat hij zijn regering op het spel zette om een ingrijpend besparingspakket van 43,8 miljard euro door te drukken. De maatregel is bedoeld om het begrotingstekort terug te brengen van 5,8 naar 4,6 procent van het bbp en komt bovenop een staatsschuld van ongeveer 2.727 miljard euro (ruim 114% van het bbp), een situatie die Parijs als kritiek beschouwt om te voorkomen dat buitenlandse geldschieters harde voorwaarden opleggen.

Het bezuinigingsvoorstel bevat onder meer het schrappen van twee feestdagen en een bevriezing van pensioenen, maatregelen die veel weerstand oproepen. In de zomer leidde dat via sociale media tot een nieuwe protestbeweging die oproept tot een nationale blokkade op 10 september — volgens recente peilingen steunt zo’n twee derde van de Fransen die actie — waardoor het gevaar van een landelijke staking en nieuwe rellen vergelijkbaar met de Gele Hesjes alweer reëel is.

Politiek staat Bayrou er zwak voor: zijn minderheidsregering kan alleen voortbestaan met wisselende steun van conservatieven, socialisten en het rechts-populistische Rassemblement National, maar die partijen hebben laten weten de regering niet opnieuw te redden. Ecologen en La France Insoumise zijn ook uitgesproken tegen. Observatoren zien Bayrou’s zet niet als naïef maar als een berekende poging om anderen publiekelijk kleur te laten bekennen en zo zijn eigen verantwoordelijkheid te tonen. Tegelijk schuift hij de hete aardappel deels richting president Emmanuel Macron, met wie de verhouding gespannen is.

Macron zelf heeft weinig manoeuvreerruimte; zijn populariteit is volgens recente peilingen laag en hij profileert zich steeds meer op het internationale toneel, onder meer als pleitbezorger van steun aan Oekraïne. Een nieuwe binnenlandse regeringscrisis kan hij nauwelijks gebruiken. Als Bayrou maandag alsnog faalt, ligt een reeks onzekere scenario’s op tafel: Marine Le Pen eist ontbinding van het parlement en nieuwe verkiezingen, terwijl Jean‑Luc Mélenchon en La France Insoumise aandringen op een motie tot afzetting van de president — een zet met weinig kans van slagen. De meeste partijen vinden evenwel dat Frankrijk geen avontuurlijke politieke omwenteling kan gebruiken in deze financiële situatie.

Achter de schermen zoekt Macron naar een nieuwe premier — de vijfde sinds zijn herverkiezing in 2022 — en circuleren diverse namen uit het centrum, rechts en links. Of het land met een frisse kabinetschef rust krijgt, of de komende dagen juist vergroting van maatschappelijke onrust en politieke instabiliteit brengen, blijft de grote vraag. De uitkomst bepaalt of Frankrijk de bezuinigingskoers doorzet of in een langere periode van politieke onzekerheid belandt.