Frankrijk heeft nu twee crises tegelijk: 'Dat maakt de situatie zo ernstig'
In dit artikel:
Frankrijk staat op twee fronten onder grote druk: op straat en in de politiek. Aanstaande woensdag zijn landelijk protesten gepland tegen de harde bezuinigingsmaatregelen van premier François Bayrou; maandag wordt in het parlement gestemd over een motie van vertrouwen die zijn premierschap waarschijnlijk zal beëindigen.
Op straat bereiden vakbonden en activisten zich intensief voor. In Normandië bijvoorbeeld deelt de gepensioneerde vakbondsmilitant Frédéric Podguszer folders uit, bezoekt fabrieken en mobiliseert Renault-werknemers om te staken en rotondes te bezetten—handelingen die echoën van de Gele Hesjes. In Parijs en Nantes kwamen honderden mensen bijeen om blokkades van wegen, distributiecentra, fabrieken en zelfs ziekenhuizen te bespreken. De acties zijn grotendeels gedecentraliseerd, georganiseerd via sociale media zonder centrale woordvoering; de binnenlandse veiligheidsdiensten houden rekening met ongeveer 100.000 deelnemers in allerlei vormen van protest.
De directe aanleiding is Bayrous bezuinigingspakket van bijna 44 miljard euro, bedoeld om het oplopende begrotingstekort en de staatsschuld aan te pakken. Frankrijk staat binnen de EU alleen achter Italië en Griekenland als je schuld ten opzichte van het bruto binnenlands product vergelijkt. De maatregelen omvatten onder meer het bevriezen van uitkeringen, lagere vergoedingen binnen de zorg en het schrappen van vakantiedagen—dingen die veel Fransen onaanvaardbaar vinden. Slechts 19 procent van de bevolking geeft volgens Ipsos-bva aan tevreden te zijn over Bayrou.
Politiek is de situatie al maanden fragiel. Bayrou leidt een centrumrechtse minderheidsregering die sinds de vervroegde parlementsverkiezingen van zomer 2024 geen meerderheid heeft. Die verkiezingen, uitgeschreven door president Macron, resulteerden in een diep verdeeld parlement waarin geen partij duidelijk de leiding heeft. Eerder dit jaar viel ook al de regering-Barnier na vergelijkbare oppositieallianties van links en radicaal-rechts. Experts noemen de combinatie van brede maatschappelijke onvrede en parlementaire impasse uitzonderlijk problematisch.
Als Bayrou maandag de vertrouwensstemming verliest, moet hij aftreden. President Macron krijgt dan de keuze: snel een nieuwe premier aanwijzen—die waarschijnlijk wéér zonder stabiele meerderheid komt te zitten—of nieuwe verkiezingen uitschrijven, met het risico op dezelfde gefragmenteerde uitkomst. Daardoor dreigt langdurige politieke instabiliteit terwijl sociale onrust tegelijkertijd hoog blijft.