Formatie zit vast: Buma ziet geen 'werkbare' meerderheids- of minderheidscoalitie
In dit artikel:
De formatie zit vast: in de Tweede Kamer is geen combinatie van partijen te vinden die bereid is een meerderheidscoalitie te vormen, en ook een minderheidskabinet blijkt onhaalbaar door gebrek aan structurele steun. Informateur Pieter Buma wil daarom morgen de vijf betrokken fracties (D66, CDA, VVD, GroenLinks-PvdA en JA21) tegelijk om tafel hebben om te proberen een impasse te doorbreken.
Buma heeft de afgelopen dagen het door D66 en het CDA opgestelde 'tussenstuk' besproken — een inhoudelijke aanzet bedoeld als uitgestoken hand om andere partijen aan te laten haken en zo tot nieuwe onderhandelingen over een regeerakkoord te komen. Sommige partijen, waaronder de VVD en GroenLinks-PvdA, zagen wel aanknopingspunten in dat document; ook in Buma's gesprekken bleek steun voor bepaalde voorstellen. Toch stokte het proces zodra het neerkwam op concrete meerderheids- of minderheidsconstructies.
Een meerderheidskabinet van D66, CDA, GroenLinks-PvdA en VVD is onrealistisch omdat de VVD niet met GroenLinks-PvdA wil samenwerken. De gedachte om vervolgens met gedoogsteun van partijen als GroenLinks-PvdA of JA21 een minderheidskabinet draaiende te houden, faalde omdat geen partij bereid is tot de noodzakelijke structurele steun. Ook een centrumrechtskabinet (D66, VVD, CDA, JA21), waar VVD en JA21 de voorkeur aan geven, stuit op weerstand vanwege de grote bezwaren van D66 tegen JA21. De PVV is niet uitgenodigd voor het overleg omdat de grote partijen weigeren met Wilders te regeren.
De bijeenkomst met vijf partijen is ongebruikelijk en risicovol — er bestaat kans op verhitte discussies en verharde standpunten — maar Buma kiest er toch voor om duidelijkheid te forceren. Partijleiders waren aanvankelijk nog hoopvol over de inhoudelijke basis; na de recente gesprekken klonken zij aanzienlijk somberder. GroenLinks-PvdA-leider Klaver en JA21 hebben zich expliciet negatief uitgelaten over het minderheidsmodel, waarmee veel opties voorlopig zijn uitgeput.
Gevolg: de formatie blijft onopgelost en het veld moet mogelijk creatieve alternatieven, nieuwe rondes van verkenning of een andere politieleider als informateur overwegen om verder te komen.